Cac em than men,
Ban Tin Than Huu da xong vai ngay roi nhung 'vi su co ky thuat' sao do khong sent duoc. Cho chuyen vien vay. Day la nhung bai da viet kha lau con ton dong goi cac em doc cho vui vi la chuyen ai cung biet.
Kim Dung la nguoi dau tien doc bai viet le the khong dau. Hy vong em se quen dan nhu cac em Bui Thi Quy, Nguyen Thi Thap, Thy Nam, Pham Ngoc Ninh, Nguyen Van Thu trong gia dinh Chan Phuoc Liem
Van Su Lanh
Thay Lan
phamdinhlan (david).
NOI LONG TUONG
TOC
PHAM DINH LAN, F.A.B.I.
Nguoi
Viet Nam goi chung toi la Voi. Ten Han-
Viet la Tuong.
Tuong toc chung toi la dong vat co vu,
co xuong song, mau do, sinh con va an co.
Que huong chung toi la rung Phi Chau, Nam A, Dong Nam A va cac thao da o
Trung Phi va Dong Phi. O Viet Nam dong
ho chung toi song nhieu tren Cao Nguyen Nam Trung Bo, tinh Quang Tri giap gioi
voi Lao, tinh Quang Duc, Binh Tuy, Darlac, Xuan Loc.
To tien cua Tuong toc chung toi la
Khong Tuong dong Mamuthus mang ten khoa
hoc Mammuthus primigenius tuyet chung
tu lau. Cac nha dong vat hoc phan biet
Tuong toc Phi Chau va Tuong toc A Chau.
Tuong toc Phi Chau thuoc chi toc Loxodonta. Tuong toc A Chau thuoc chi toc Elephas.
Tat ca hai chi toc tren deu thuoc gia dinh dong vat Elephantidae.
Tuong toc Phi Chau va A Chau khac nhau
nhu the nao?
1. Tuong
toc Phi Chau to lon hon tuong toc A Chau.
Voi Chieu Dai Trong Luong
A Chau 2- 3.5 m 3- 5 tan
Phi Chau 3- 4 m 4-
7 tan
Tuong toc Phi Chau
thao da mang ten khoa hoc Loxodonta
africana africana. Tuong toc Phi
Chau trong rung nhiet doi va xich doi mang ten khoa hoc Loxodonta africana cyclotis.
Tuong toc A Chau co ba nhom:
a. Elephas maximus maximus cua Tuong toc Sri
Lanka
b. Elephas maximus indicus cua Tuong toc An
Do
c. Elephas maximus sumatranus cua Tuong toc
goc tren dao Sumatra, Borneo (Indonesia).
2. Cac
anh chi Voi Phi Chau cao nien deu co nga (Tuong nha). Trong chi toc Elephas o A Chau chi co cac anh cao nien co nga ma thoi. Nga cua cac anh chi Voi Phi Chau dai hon nga
cua cac anh Voi A Chau. Chan sau cua cac
anh chi Voi A Chau co 04 ngon; chan truoc co 05 ngon. Chan sau cac anh chi Voi Phi Chau co 03 ngon;
chan truoc co 05 ngon.
3. Thoi
gian mang thai cua cac chi Voi Phi Chau tuong doi dai hon thoi gian mang thai
cua cac chi Voi A Chau.
4. Tuoi
tho cua Tuong toc Phi Chau co the len den 70 tuoi. Tuoi tho Tuong toc A Chau xe dich tu 48 den
50 tuoi.
Tuong toc chung toi la dong vat to lon
voi than hinh nang ne; da day nhung khong co long; dau to nhung mat nho; hai
tai to, co voi va nga dai. Voi cua Tuong
toc rat nhay vi duoc cau tao boi hang tram ngan so thit. Do la mui va la tay cua Tuong toc. Voi tho bang voi, lay nuoc va lay thuc an,
dao lo, xo nga cay coi hay chien dau bang voi.
Mat voi tuc la mat mui, mat tay de dua thuc an va nuoc vao mieng. Tuong toc co bon chan rat to. Than thuoc chung toi co vai dac diem nhu sau:
- di
va chay rat manh va nhanh nhung khong the nhay nhu cac dong vat co 04 chan
khac.
- co
thi giac, thinh giac va xuc giac rat ben nhay.
Tuong toc co the cam nhan mot con kien bo tren da.
- Tuong
toc so chuot, ong va sau.
- Tuong
toc co tri nho, co xuc cam, biet den on, bao oan, biet buon rau khi co Voi
trong dan chet hay bi giet chet.
- Mac
du co than hinh nang ne Tuong toc chung toi boi loi rat gioi.
- Tuong
toc co the nhan ra mot anh hay chi Voi khac lac dan bang cach danh hoi va
nhan cap nga cua Voi lac dan.
- Nguoi
ta cho rang Tuong toc gia yeu di tim noi bi mat de chet. Ai tim duoc nghia dia cua Tuong toc tuc la
tim duoc kho tang nga Voi. La dai dien
Tuong toc chung toi khong duoc quyen de cap den viec nay. Do la bi mat cua dong toc chung toi tren toan
the gioi.
Tuong toc song bang co, la cay, vo
cay, re cay, bap, chuoi va mia. Tuong
toc phai mat moi ngay tu 16 den 18 gio dong ho de kiem an. Moi anh chi Voi an tu 135 den 180 ki-lo co va
uong tu 140 den 230 lit nuoc moi ngay.
Do la ly do tai sao chung toi khong the song o Bac Phi vi sa mac thieu
nuoc va khong co thao moc. Chung toi can
song gan nhung noi co song, suoi, ao, ho
de co nuoc uong va tam loi.
Tuoi day thi cua cac chi Voi la 12- 13
tuoi. Tuoi day thi cua cac anh Voi la
15. Cac anh Voi tro nen hung ton vao mua
dong con. Nguoi Anh dung chu rogue elephant de chi su hung ton cua
cac anh Voi sap giao tinh voi cac chi Voi.
Ho dap do va nho pha cay coi quanh vung noi dien ra cuoc ai an. Chi co cac anh Voi cao nien co nga moi ai an
voi cac chi Voi ma thoi. Cu 04 hay 05
nam cac chi Voi moi bat cap mot lan.
Thoi ky mang thai cua cac chi voi keo dai 22 thang so voi 09 thang 10
ngay cua phu nu loai nguoi. Au nhi Tuong
toc moi sinh can nang 200- 300 ki- lo.
Thuong thuong moi lan sinh chi co mot au Tuong. It khi xay ra truong hop sinh doi. Xa hoi Tuong toc la xa hoi mau he. Cac anh Voi khong co trach nhiem gia dinh ro
ret. Sau mua yeu duong cac anh di lang
thang, roi khoi dan de kiem an. Cac chi
va cac ba Voi cham soc con hay chau cho den khi cac chau len 2 hay 3 tuoi. Sau do cac chau se co em. Cac au nhi Tuong toc luon luon bi bon an thit
song nhu Su Tu, Cop, Beo, Cho Soi de doa.
Doi khi bi doi chung khong ngan ngai tan cong cac anh chi Voi de an
thit. Chung khong nang can nhung chung
co so dong va biet cach lam mat mau cac anh chi Voi bang nhung ham rang ben
nhon va nhung the danh tap hau doc hai khien nhieu anh chi Voi nga qui va bi
chung can xe thit de an.
Trong doi song hoang da Tuong toc
chung toi luon luon bi bon Su Tu, Cop, Beo, Cho Soi de doa. Loai nguoi lan dan dia ban cu tru cua chung
toi. Loai nguoi khong ngung ban giet chung
toi de lay thit trong nhung nam doi kem va lay nga ban lay tien. Nga cua Tuong toc la vat trang tri sang trong
trong cac lau dai cua cac ong hoang ba chua hay nhung nguoi giau co trong xa hoi.
Loai nguoi dung Tuong toc chung toi
trong chien tran (Tuong Binh). Tuong
Hannibal (247- 183 truoc Tay Lich) cua Carthage (thuoc Tunisia bay gio) da dung
Tuong toc chung toi vuot day nui Alps de tan cong La Ma.
Vao the ky III sau Tay Lich ba Trieu
mac ao vang va coi Voi chi huy nghia quan danh nhau voi quan Dong Ngo o Thanh
Hoa. Trong chien tranh chong quan Nguyen
vao the ky XIII anh hung Tran Quoc Tuan da phai roi le ve mot anh Voi bi lun
sinh va chet duoi song Hoa khi tren duong di danh quan Nguyen tren song Bach
Dang.
Tuong binh cua Chiem Thanh tung gay
khiep dam cho dan Dai Viet vao the ky XIV.
Vao the ky XIX Tuong binh van con giu
vai tro quan trong trong viec bao ve kinh do Hue duoi trieu Nguyen. Duoi che do quan nhan o mien Nam Viet Nam
(1965- 1975) Tuong toc xuat hien trong ngay dien binh mung ngay Quan Luc 19-06
hang nam o Sai Gon. Nhung anh Voi nay goc
o Cao Nguyen Nam Trung Bo thuoc Vung II Chien Thuat.
Loai nguoi dung Tuong toc chuyen cho
vat nang o vung rung nui. O Mien Dien
nguoi ta dung Tuong toc chung toi cho dau cu la. Tu do Tuong toc chung toi gan lien voi dau cu
la. O Au My loai nguoi dung Tuong toc
chung toi trong cac ganh xiec. Tuong toc
chung toi co mot thac mac chua co cau giai dap on thoa. Tai sao Tuong toc, Nguu toc, Ma toc la dong
vat an co, co gi bo duong ma loai nguoi bat chung toi lam viec chuyen cho nang
nhoc nhu keo cay, keo xe, cho vat nang nhu cay cui tren mien rung nui? Sao khong bat bon an thit song nhu Su Tu,
Cop, Beo, Cho Soi lam cong viec nang nhoc noi tren? Loai nguoi ha khong noi thit co nhieu protein?
Nhu vay bon Su Tu, Cop, Beo, Cho Soi tat phai manh hon dong vat an co
nhu chung toi. Dieu khong choi cai la
chung toi hien hoa va tram tinh hon bon an thit song lung lang, hung ton.
Trong An Giao Than Ganesha la Than
thanh cong va su huy diet moi dieu xau, duoc tuong trung bang hinh nguoi co hai
tai to voi mot cai mui dai nhu voi Voi.
O An Do dong toc chung toi la phuong tien chuyen cho cac vua chua ngay
xua. Ngay nay nguoi ta bat Tuong toc
chung toi chuyen cho du khach ngoai quoc de thu tien. Tuong toc An Do tung cho ba Jacqueline
Kennedy, de nhat phu nhan duyen dang, diem kieu cua Hoa Ky vao thap nien 1960.
Tin do Phat Giao qui trong Bach
Tuong. Tuong truyen Phat mau nam chiem
bao thay Bach Tuong dung nga hut vao bung va ba mang thai thai tu Siddharta tuc
duc Phat sau nay. Voi Trang la chu de
tranh chap dan den chien tranh giua Xiem La va Mien Dien. Su xuat hien cua Bach Tuong tua nhu su xuat
hien cua Phuong Hoang hay Ky Lan bao hieu su ra doi cua Thanh Chua. Do la mot diem lanh cho dat nuoc co Bach
Tuong. Vao thap nien 1960 bao chi Sai
Gon loan tin Bach Tuong xuat hien tren Cao Nguyen Nam Trung Bo. Dong bao Thuong vui mung va xem tong thong
Ngo Dinh Diem la vi lanh dao anh minh duoc Thien Menh nen co Bach Tuong xuat
hien de bao diem The nhung nam 1963 ong
bi quan doi lat do va bi giet chet. Nam 1967 ong Tran Van Lam thu uy lien danh
Bach Tuong khi ra tranh cu vao Thuong Vien Viet Nam Cong Hoa. O Mien Dien nguoi ta bat Tuong toc chung toi
cho dau cu la di ban khap ban dao Dong Duong.
O Thai Lan nguoi ta bat Tuong toc cho du khach hay bieu dien theo cach giao
duc cua cac anh nai de duoc thuong chuoi va mia. Thu pham cua Tuong toc bi va cham tram
trong.
Theo huyen thoai Hy Lap, Voi gan lien
voi Than Poseidon, Than dac trach nhung bien dong tren dai duong va tren Trai
Dat nhu dong dat va song gio ngoai bien khoi.
Trong huyen thoai La Ma do la Than Neptune tao ra cac loai thuy
quai. Xin dung nham Than Neptune voi
hanh tinh Neptune. Than Neptune khong
quen tao cac dong vat to lon tren mat dat nhu Voi va Lac Da.
Trong Cuu Uoc Kinh phan ve Kings 10:
22 de cap den nga Voi hon la Voi do cac doi thuyen cua vua Solomon cho ve. Trong phan noi ve Job 40: 15 co de cap den
con quai vat an co goi la behemoh tuc
la loai Ha Ma (Hippotamus) hon la Voi.
Trong Tan Uoc Kinh phan Revelations 18: 12 cung de cap den Tuong nha hon
la Tuong toc. Tuong toc chung toi vang
mat o Bac Phi, Trung Dong va cac vung ven Dia Trung Hai kho han, nong bong
thieu cay co va nuoc.
Vao te ky III truoc Tay Lich vung dat o phia nam vi tuyen 18 duoc goi la
Tuong Quan tuc la tinh Quang Binh, Quang Tri va Thua Thien bay gio. Luc bay gio nuoc Chiem Thanh chua thanh lap.
O So Thu Sai Gon co mot tuong Voi bang
dong dat truoc Bao Tang Vien do vua Xiem La tang cho chanh quyen thuoc dia Phap
o Nam Ky. O An Do, Mien Dien, Thai Lan,
Lao, Camobodia, Sri Lanka hinh anh Tuong toc chung toi duoc tac o cac den dai
nhu la vat thieng.
O Hoa Ky Tuong toc chung toi la dau
hieu cua dang Cong Hoa.
O Kentucky co cong vien quoc gia mang
ten Khong Tuong (Mammoth) cua to tien chung toi. Do la Mammoth Cave National Park (Cong Vien
Khong Tuong Quoc Gia). To tien chung toi
da khuat tu lau nhung ten tuoi van con luu lai doi doi.
Thu do Lao la Van Tuong (Vientiane).
Elephant Butte la ten mot dap nuoc
tren song Rio Grande thuoc dia phan New Mexico.
Dap cao 94 m.
Trong Thien Van Hoc co dam may Voi Voi
trong khom may Cepheus va chom sao Cassiopeia.
Trong thuc vat hoc co:
- cay
Voi Voi Heliotropium indicum dung de
tri bai xui, te thap, kinh nguyet, ghe, phong ngua
- co
Tai Tuong Xanh Acalypha indica dung
nhu thuoc tay xo va gay non
- co
Tai Tuong Nau Acalypha wilkeslana
- co
Tai Tuong nhanh Acalypha fruticosa
- co
Tai Tuong Duoi Meo Acalypha hispida
- co
Duoi Voi Pennisetum compressum.
- Ngai
Tuong la day binh voi mang ten khoa hoc Stephania
rotunda. Re rat dang duoc dung de
tri binh suyen, ho lao, kiet ly.
Elephant
grass la mot loai lau say la to va dai mang ten khoa hoc Typha elephantina.
- Nam Tuong (Tuong
khuan) la nam moc tren phan Voi. Ten
khoa hoc cua Tuong khuan la Pananeolus
antillarum.
Elephantiasis
la binh dau voi, dau goi va bap chan sung vu nhu chan voi vi bi giun san Wuchereria bancrofti. Vi trung nay do muoi chich truyen sang nguoi.
Nguoi Viet Nam noi nhieu ve Tuong toc
chung toi. Co dieu ho noi tot. Cung lam dieu ho noi xau ve chung toi. Ho am con chung duoi bung chung toi voi hy
vong con cua ho se manh nhu Voi. Nhung
nguoi co ban chan nut giam vao phan chung toi voi hy vong ban chan het nut
. Nhung nguoi nuoi Heo thuong mua da Voi
thai nhuyen cho vao cam cho Heo an voi hy vong Heo to lon va map nhu Voi.
- Voi giay la hinh phat danh cho nguoi
pham trong toi. Nu tuong Bui Thi Xuan va
con gai bi xu toi voi giay sau khi nha Tay Son bi quan cua Nguyen Anh danh bai.
- Voi giay ngua xe (tu ma phan thay) la
hinh phat ghe ron thi hanh duoi che do quan chu chuyen chinh.
- Nguoi
co chan to bi goi la nguoi co chan Voi.
Co mot thoi thanh nien Sai Gon mac quan ong rong goi la quan ong chan Voi.
- Voi cay, chim nhat : nhac lai su tich vua Thuan thuo con nho di
cay tren nui. Voi tren nui thay vay chay
ra cay the cho ong. Chim tren troi xuong
nhat co cho ong hoan thanh nhiem vu do than phu ong giao pho. Su that chuyen nay la gi? Y muon noi ong la nguoi co chan mang de
vuong? hay la uoc vong co Voi thay ong cay dat va co chim nho co thay cho
ong? nguoi hieu de va lao dong cuc kho?
- Voi khong de, neu de thi to: nguoi co kha nang khong lam thi thoi. Khi lam thi lam chuyen lon.
- Voi thuoc Voi, Ngua thuoc Ngua: Giong nao ra giong nay. Hang nguoi nao ra hang nguoi ay khong the lan
lon duoc.
- Voi mot nga, dan ba mot mat: Voi mot nga rat du. Dan ba mot mat cung vay.
- Khi
ke yeu tranh dung cham voi ke manh, nhieu quyen the va tien bac nguoi ta dung
cau ‘Tranh Voi co xau mat nao’.
- Khuyen
nguoi ta dung che giau su that, dung tranh ne du luan, nguoi Viet Nam co cau: Lay thung up mieng Voi.
- Tuong chet vi nga, chim chet vi long: su giau co, sac dep, vat qui gia hap dan long
tham va su ham muon, ganh ty, suy bi cua nguoi khac. Do la nguyen nhan dan den cai chet. Nen co cau:
Tuong di nha tu tang,
Que di huong nhi tu chiet
tam dich:
Voi bi giet vi co nga qui.
Cay que bi don vi co huong thom.
- Troi sinh Voi sinh co: Do la su huyen nhiem cua dang Tao Hoa. Du Voi an rat nhieu nhung co van co day du co
de an. Gia dinh dong con Hoang Thien van
ban du com de song. Khai niem nay khong
duoc nguoi Au- My o cac quoc gia ky nghe tan thanh. Thi dan va nguoi duy ly cho rang dong con la
mot ganh nang va mot moi lo au cua cha me, lo au tu cho o, su sinh song, su an
hoc va tuong lai cua the he tre. Nguoi
duy tam hoi rang: Co phai chang nho khong con hay it con ma vo
chong tro nen giau co va hanh phuc?
Trong mot khuc hat ru em o Nam Bo co
cau:
Chieu chieu Vit loi, Co bay,
Ong Voi be mia chay ngay vo rung.
Vo rung but mot soi may,
Dem ve that giong cho nang di buon.
Di buon, di ban khong lo thi loi,
Di ra cho thay mat troi, mat trang
Loai nguoi bat Tuong toc chung toi
xong pha tran mac, lam moi viec nang nhoc va tan nhan nhu viec dap nat than the
nu tuong Bui Thi Xuan va con gai. Chuyen
nay lam cho Tuong toc khap the gioi ray ruc trai qua nhieu the ky. Tuong toc Viet Nam bi Hoi Dong Tuong Toc
khien trach nang ne vi co hanh vi tan doc doi voi vi nu anh hung co long trung
nghia va gan da hiem co tren the gian.
****
Vao the ky XX dan so Tuong toc trong
rung va thao da nhiet doi va xich doi Phi Chau la 01 trieu. Tuong toc A Chau loi 100,000. Ngay nay Tuong toc Phi Chau xe dich tu
450,000 den 700,000. Tuong toc A Chau
con loi 35,000 hay 40,000. Viec ban giet
Tuong toc de ban nga tro nen khung khiep
vao thap nien dau cua the ky XXI. Nguoi
ta dung sung AK va ca phi co truc thang de ban giet 25,000 Tuong toc Phi Chau
vao nam 2011. Than xac Tuong toc bi giet
chet sinh thoi trong rung hay thao da sau khi bi be nga. Tuong toc dang dung truoc nguy co tuyet
chung. Dia ban cu tru cua chung toi ngay
cang nho hep do tinh trang pha rung, lan dat cua loai nguoi. An ninh cua Tuong toc chung toi khong duoc
bao dam. Sinh suat Tuong toc qua it va
qua cham so voi tu suat cao vi thieu co,
vi han han, vi binh tat va bi loai nguoi giet hai. Rot cuoc chi co 15,000 Voi tu trong cac so
thu khap noi tren trai dat duoc bao dam an ninh, su song, cham soc suc khoe ke
ca viec cham soc nha khoa va ho san. Moi
lan mot au nhi Tuong toc ra doi bao chi dang tin nhu mot ngay trong dai. Nghi cung buon cuoi. Voi cha la tu; Voi me la tu; Voi con cung la
tu nhung lai duoc an sinh nhat va duoc neu danh nhu mot nhan vat quan trong cua
loai nguoi. Thinh thoang cac anh Voi mat
thang bang sinh ly giet hai nguoi nuoi va huong dan minh nen bi xu tu. Nam 1990 mot anh Voi trong mot ganh xiec o Florida len con dien dap pha noi bieu dien lam
cho vai khan gia va nguoi nuoi thu trong ganh xiec bi thuong. Nam 2005 co anh Voi pha chuong va dap pha mot
thuong xa o Seoul, Dai Han. Cung nam nay
tong thong Zimbabwe ra linh giet Voi an tiec mung ngay doc lap cua nuoc
nay. Thit Voi tro thanh thuc an nham
giai quyet tinh trang thieu thuc pham o nuoc nay mac du dan chung chua quen an
Tuong nhuc. The ky XXI co nhieu dau hieu
khong may tot dep cho Tuong toc chung toi.
Gia tri cua Tuong toc la suc manh.
Suc manh ay duoc dung trong viec chuyen cho, xong tran. Bay gio loai nguoi da phat minh ra xe lua,
tau be, xe van tai, phi co, xe tang, thiet giap, can cau co the truc hang tan
hang hoa,. Suc manh cua Tuong toc vo
nghia truoc nhung phat minh ay. Toc do
va trong luong van chuyen cua chung toi lam sao so sanh voi may moc duoc. Gia tri cua chung toi sut giam tram
trong. Loai nguoi khong the lap trai tap
trung nuoi chung toi de lay thit vi ton kem khong gian de thiet lap trai tap
trung, ton kem tien bac va cong suc di tim co moi ngay cho chung toi theo tieu
chuan vai tram ki- lo co sach va vai tram lit nuoc uong sach cho moi anh hay
chi Voi. Phai doi 04 hay 05 nam mot chi
Voi moi giao tinh mot lan, mang thai va sinh ra mot con. Neu nuoi chung toi de ban thit thi se lo nang
vi tien von de lo viec an, uong, thuoc men qua cao. Loai nguoi chua khen Tuong nhuc bao gio nen
viec tieu thu khong de dang. Nuoi de lay
nga lai cang lo nang vi phai doi hang chuc nam Voi van chua co nga. Tu khi co nga den khi nga dai loi loi 1 m moi
co gia tri thi tien bac va thi gio bo ra qua nhieu ma thu loi chang duoc bao
nhieu. Nghi vay nen loai nguoi xach sung
AK vao rung ban ha dong toc chung toi de lay nga. Do la cach lam giau khong von nhung nhanh
chong. Rung xanh che cho va nuoi duong
Tuong toc chung toi. Loai nguoi chi biet
bat bo, danh dap va ban giet Tuong toc.
Nhan danh giao duc, thuan hoa chung toi cac anh nai da dung gay sat danh
nat tai chung toi. Sao loai nguoi vo ly
the? Chung toi o trong rung. Tai sao bat chung toi roi ep buoc chung toi
phai hoi nhap vao xa hoi va van hoa loai nguoi?
Giua Tuong toc chung toi va loai nguoi co lan muc ro ret. Loai nguoi cac ong an banh mi, an com Tuong
toc chung toi an co. Cac ong an
tap. Chung toi an thuc vat. Cac ong an bap luoc. Tuong toc chung toi an bap song. Khac nhau nhieu lam. Cac ong dung day do gi ca. Chung toi khong can hoc gi noi cac ong. Hoi loai nguoi! Cho voi kieu ngao vi co ngon ngu, van tu va
tri khon. Cac ong dung bao gio nghi rang
cac ong la ke bat bai. Cac ong khong so
Cop, Beo, Su Tu, Voi...Cai gi co chu Voi thi noi len su to lon, khong lo nhu Ca
Voi, Ca Tai Tuong, Lac Voi, Oc Tai Tuong, binh Dau Voi, cuoc Tai Tuong, Ruot
Tuong. Den ngay nao do co mot loai vi
trung dung manh day nanh vuot trong thay bang mat tran lam cho loai nguoi nom
nop lo so: vi trung Voi mang ten moi la Baccillus
elephatus. Mot tran dau bat tuong
xung ve suc voc, trong luong va tri tue dien ra. Ke thang lai la ke nho be va khong co tri
tue. Hy vong loai trung Bacillus elephatus nay khong bao gio
xuat hien tren mat hanh tinh nay khi doi song tinh than cua loai nguoi cai
thien ro ret.
Kinh chao qui vi.
Truong
lao Tuong toc Elephas An Do, dai dien Tuong Toc The Gioi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét