HOA KY TREN CANH BAC CHANH TRI QUOC TE PHAM DINH LAN, F.A.B.I.

Men goi cac em bai viet dinh kem.  Khi duoc danh dau se goi tiep; doc hai lan de tham hon.  Hy vong the.

Van Su Lanh

Thay Lan

phamdinhlan (david)

 HOA KY TREN CANH BAC CHANH TRI QUOC TE

PHAM DINH LAN, F.A.B.I.

Subject: Pham Dinh Lan - hoa ky tren canh bac chanh tri quoc te

http://art2all.net/tho/phamdinhlan/phamdinhlan_hoakytrencanhbacchanhtriquocte.html

Pham Dinh Lan - hoa ky tren canh bac chanh tri quoc te

PHẠM ĐÌNH LÂN, F.A.B.I.

HOA KỲ TRÊN CANH BẠC CHÁNH TRỊ QUỐC TẾ

HOA KỲ TRÊN CANH BẠC CHÁNH TRỊ QUỐC TẾ

   

          Nếu cho rằng chánh trị thế giới là một canh bạc quốc tế thì trong canh bạc ấy có ba người đánh bạc. Ta thử xem thực lực của ba người đánh bạc như thế nào. Ba người ngồi canh bạc là các ông Trump của Hoa Kỳ, Putin của Nga và Xi Jinping của Trung Quốc…

          Hoa Kỳ ngày nay và Hoa Kỳ giữa hai thế chiến và trong đệ nhị thế chiến hoàn toàn khác xa.

Giữa hai thế chiến (1919 – 1939) và trong đệ nhị thế chiến (1939 – 1945) Hoa Kỳ là quốc gia:

-         Có nền kinh tế phồn vinh nhất thế giới mặc dù trải qua cuộc khủng hoảng kinh tế năm 1929.

-         bất bại kể từ ngày lập quốc. Hoa Kỳ tham gia đệ nhất thế chiến vào năm 1917. Năm sau Ɖức bại trận (1918). Hoa Kỳ tham gia đệ nhị thế chiến vào đầu năm 1942. Ba năm sau phe Trục đầu hàng. Tổng thống Wilson (Dân Chủ) không mấy quan tâm đến Lenin và cách mạng tháng 10 Nga. Trong đệ nhị thế chiến tổng thống Roosevelt (Dân Chủ) không mấy quan tâm đến Stalin và sẵn sàng giúp đỡ cho Liên Sô bị Ɖức tấn công mặc dù trước đó không lâu Stalin bắt tay với Hitler để giành phần ở Phần Lan và các tiểu quốc vùng Baltic (hiệp ước Ɖức-Liên Sô năm 1939).

-         nổi bật về kinh tế, quân sự và chánh trị dân chủ trên thế giới trong thời gian nói trên. Hoa Kỳ vượt trội hơn Anh,Pháp, Ɖức, Ý, Nhật, Nga rất nhiều. Hoa Kỳ giúp cho các quốc gia dân chủ Tây Phương thắng trận trong đệ nhất và đệ nhị thế chiến.

-         có sáng kiến thành lập Hội Quốc Liên năm 1919 và tổ chức Liên Hiệp Quốc năm 1945 nhằm bảo vệ hòa bình, phát triển sự hợp tác quốc tế, tôn trọng quyền dân tộc tự quyết, v.v. Sáng kiến thành lập Hội Quốc Liên của tổng thống Wilson bị Quốc Hội lúc ấy do đảng Cộng Hòa nắm giữ không phê chuẩn hiệp ước Versaille, nên dù Hoa Kỳ đề xướng thành lập Hội Quốc Liên nhưng chính Hoa Kỳ lại không có mặt trong tổ chức quốc tế đó.

-         Sau đệ nhị thế chiến Liên Sô vươn lên để cùng Hoa Kỳ phân chia ảnh hưởng trên thế giới. Liên sô bành trướng ảnh hưởng ở Ɖông Âu. Nước Ɖức, Triều Tiên bị chia đôi. Ɖông Ɖức và Bắc Triều Tiên chịu ảnh hưởng của Liên Sô. Số quốc gia Cộng Sản gia tăng. Năm 1949 Trung Quốc trở thành quốc gia Cộng Sản to lớn và đông dân nhất thế giới. Chiến tranh lạnh giữa Liên Sô và Hoa Kỳ bắt đầu bùng nổ. Ɖến năm 1954 Việt Nam bị chia đôi sau khi Việt Minh đánh bại Pháp ở Ɖiện Biên Phủ. Miền Bắc Việt Nam theo chủ nghĩa Marx-Lenin. Ở miền Nam Việt Nam Hoa Kỳ thay thế Pháp, viện trợ kinh tế và quân sự để biến miền Nam Việt Nam thành thành trì chống Cộng ở Ɖông Nam Á. Năm 1959 Cuba trở thành quốc gia Cộng Sản nằm sát nách Hoa Kỳ. Từ năm 1950 đến 1953 Hoa Kỳ và quân Liên Hiệp Quốc chận đứng sự thống nhất Triều Tiên bằng võ lực do Bắc Triều Tiên khởi động và có chí nguyện quân Trung Quốc hỗ trợ. Nam Triều Tiên được bảo vệ nguyên vẹn như cũ. Trong chiến tranh Việt Nam Hoa Kỳ đưa quân vào Việt Nam năm 1965 và điều khiển cuộc chiến tranh. Trong cuộc chiến nầy Hoa Kỳ rất cô đơn. Anh, Pháp, hai đồng minh cố cựu của Hoa Kỳ trong hai thế chiến, không hỗ trợ Hoa Kỳ dù chỉ là sự hỗ trợ tinh thần. Phong trào phản chiến dấy lên ở Hoa Kỳ và ở các nước Tây Phương như Anh, Pháp. Hiệp định Paris năm 1973 là lối thoát danh dự của Hoa Kỳ. Hai năm sau miền Nam Việt Nam tức Việt Nam Cộng Hòa sụp đổ hoàn toàn.

Ɖến năm 1975 diện tích các quốc gia theo chế độ Cộng Sản chiếm lối 25% diện tích đất nổi trên thế giới với 27% dân số hoàn cầu. Bề ngoài sự gia tăng số quốc gia Cộng Sản trên thế giới là sự thắng lợi của chủ nghĩa Marx-Lenin và Maoism. Bên cạnh sự thắng lợi bề ngoài nầy là một số khó khăn, phức tạp đối với Liên Sô:

1-    Vừa bị Ɖức tấn công gây đổ vỡ mọi thành quả thu nhận được qua các kế hoạch ngũ niên. Liên Sô, với tư cách quốc gia Cộng Sản đàn anh, phải gánh vác 600 triệu dân Trung Hoa nghèo đói vì nội chiến Quốc-Cộng và chiến tranh Hoa-Nhật sau khi Mao Zedong (Mao Trạch Ɖông) đánh bại Chiang Kaishek (Tưởng Giới Thạch) năm 1949.

2-    Cộng Sản Trung Quốc thành công nắm chánh quyền nhờ theo chủ thuyết Mao chớ không theo chủ thuyết của Lenin-Stalin. Khối Cộng Sản đương nhiên có hai chủ thuyết: a- Marx-Lenin thi hành ở Liên Sô, b- Maoism thi hành ở Trung Quốc. Ɖó là lý do tại sao Stalin không vui khi nghe tin Cộng Sản Trung Quốc chiến thắng trên lục địa Trung Hoa. Một điều đáng lưu ý là Mao Zedong không phải là đảng viên Cộng Sản được huấn luyện ở Liên Sô trong khi Chiang Kaishek lại được huấn luyện ở Liên Sô năm 1923 khi Sun Yatsen (Tôn Dật Tiên) còn sống và Quốc -Cộng còn liên minh. Con trai ông là Chiang Ching Kuo (Tưởng Kinh Quốc) học ở Liên Sô và có vợ Nga. Ộng Mao là đảng viên Cộng Sản nhưng có vẻ xa đối với Stalin hơn là ông Chiang chống cộng!

3-     Số quốc gia Cộng Sản càng nhiều, Liên Sô phải tốn nhiều tiền bạc để viện trợ các nước đàn em, nhất là Cuba, Cộng Sản Việt Nam và các đảng Cộng Sản không thuộc khuynh hướng Maoism.

Vào thập niên 1970 Hoa Kỳ đóng vai ân nhân của Mao Zedong trong cuộc tranh chấp lãnh thổ và quyền lãnh đạo khối Cộng Sản giữa Liên Sô và Trung Quốc. Lúc ấy Trung Quốc có bom nguyên tử, vệ tinh nhân tạo nhưng vẫn bị Liên Sô tấn công bằng võ khí nguyên tử. Chuyến thăm viếng Trung Quốc năm 1972 của ông Nixon đưa Trung Quốc về phía Hoa Kỳ và làm cho Liên Sô thất thế. Liên Sô bị sa lầy vì xâm lăng Afghanistan (1979 – 1988). Sự bại trận trên chiến trường Afghanistan và sự suy kém kinh tế dẫn đến sự vùng dậy của các nước Ɖông Âu khỏi xiềng xích Liên Sô và sự sụp đổ của Liên Sô năm 1991.

Hoa Kỳ thắng trong Chiến Tranh Lạnh (1949 – 1991).

***

Tổng thống Bush I chứng kiến sự chiến thắng trước Iraq trong Chiến Tranh Vùng Vịnh (1991) và sự sụp đổ của Liên Sô cũng vào năm 1991. Nhưng kinh tế dưới thời tổng thống Bush I không được khả quan.

Thời gian Bill Clinton làm tổng thống (1993 – 2001) Hoa Kỳ được xem là siêu cường độc tôn trên thế giới mặc dù Hoa Kỳ mất Nam Việt Nam (1975), rời khỏi Subic Bay (1992) và chỉ thuê một ụ sửa tàu ở Singapore mà thôi.

Liên Sô sụp đổ. Tổng thống Yeltsin của Nga lép vế trước Hoa Kỳ. Trong kỳ tái tranh cử Yeltsin phải nhờ đến sự cố vấn của Hoa Kỳ để được thành công.

Trung Quốc trên đường học hỏi để phát triển và thực thi Bốn Hiện Ɖại Hóa do Deng Xiaoping ( Ɖặng Tiều Bình) vạch ra.

Dưới thời tổng thống Clinton, khủng bố Hồi Giáo bắt đầu hoạt động ở Afghanistan (nơi huấn luyện), Somalia, bán đảo Á Rập và ngay ở New York (1993) v.v. Kinh tế Hoa Kỳ khởi sắc so với kinh tế dưới thời tổng thống Bush I.

Dưới thời tổng thống Bush II (2001 – 2009) Hoa Kỳ bị khủng bố tấn công ở World Trade Center (New York) và Pentagon (Washington D.C.). Hoa Kỳ và các nước NATO tấn công Afghanistan, nơi chánh quyền Taliban chứa chấp khủng bố, lập các trung tâm huấn luyện khủng bố tung ra hoạt động khắp thế giới (2001). Uy tín tổng thống Bush II lên cao khi xâm lăng Afghanistan sau biến cố 11-09-2001. Về địa lý chánh trị Afghansitan có biên giới chung với Trung Quốc (rất ngắn), Iran, Pakistan và Uzbekistan, Kyrgyztan, Turkmekistans (trước kia là những Cộng Hòa Sô Viết ở phía nam nước Nga).

  

Các tổng thống Hoa Kỳ (từ trái sang phải): Bush I, Obama, Bush II, Clinton và Carter (verenigdestaten.info)

Năm 2003 Hoa Kỳ xâm lăng Iraq. Lần nầy phe chủ chiến trong chánh quyền tổng thống Bush II không được dư luận thế giới hưởng ứng, kể cả Ɖức và Pháp. Tổng thống Bush II cho rằng Bắc Hàn-Iran-Iraq là Trục Ma Quỉ. Thế là Hoa Kỳ sẵn sàng gây hai hay ba cuộc chiến tranh cùng một lúc như ước muốn của phe Cộng Hòa diều hâu như phó tổng thống Cheney, bộ trưởng bộ Quốc Phòng Rumsfeld, đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc Bolton. Hoa Kỳ cưu mang hai cuộc chiến tranh cách xa quê hương hàng chục ngàn cây số. Ɖó là hai quốc gia Hồi Giáo, có nhiều núi non và sa mạc, khí hậu nóng bức và khô khan. Ở Afghanistan, Taliban thua nhưng không đầu hàng. Ở Iraq cũng thế. Hai cuộc chiến tranh làm cho Hoa Kỳ trở thành quốc gia mang nợ nhiều nhất thế giới. Kinh tế Hoa Kỳ bị suy thoái nặng nề năm 2008. Lợi dụng tình trạng nầy Nga dem quân đánh Georgia và chiếm Abkhazia, nam Orsettia trong một cuộc chiến tranh xâm lược năm ngày (08-2008).

Trong lúc Hoa Kỳ lặn hụp trong chiến tranh Afghanistan, Iraq và đe dọa sẽ tấn công Iran nếu cần thì Trung Quốc âm thầm phát triển kinh tế, quân sự, tuyên bố chủ quyền trên 80% diện tích của Ɖông Hải từ Phi Luật Tân đến Indonesia. Ɖó là cái gọi là Lưỡi Bò chín đoạn đã được chánh quyền Chiang Kaishek công bố sau đệ nhị thế chiến, nay được chánh quyền Cộng Sản Beijing (Bắc Kinh) thực hiện. Từ một quốc gia Cộng Sản nghèo đói và kém phát triển, Trung Quốc đã vươn lên trở thành một cường quốc kinh tế số hai sau Hoa Kỳ. Trung Quốc là chủ nợ lớn nhất của Hoa Kỳ thời tổng thống cộng Hòa Bush II. Về phương diện quân sự Trung Quốc chỉ kém hơn Hoa Kỳ và Nga mà thôi.

Một quốc gia cường thịnh về kinh tế và quân sự như Hoa Kỳ trở thành một nước thiếu nhiều nợ và có nền kinh tế suy thoái chỉ vì chiến tranh. Tự do của công dân ít nhiều bị hạn chế ví lý do an ninh quốc gia và muôn ngàn lý do khác.

Chiến tranh, nợ nần và sự suy thoái kinh tế do chánh quyền Cộng Hòa của tổng thống Bush II gây ra giúp cho Hoa Kỳ có vị tổng thống Da Ɖen đầu tiên: Barak Hussein Obama. Ɖây là vết son của nền dân chủ Hoa Kỳ nhưng nó là nhát dao gần chạm tim của những nguời Siêu Bạch Chủng. Người thì nói ông Obama không sinh ở Hoa Kỳ mà sinh ở Kenya. Ɖó là những người được gọi là Birther. Ɖứng đầu những người nầy là tỷ phú Donald Trump. Người thì nói ông theo đạo Hồi. Người thì nói ông gốc Á Rập. Người thì chê ông ta cong lưng khi bắt tay quốc vương Saudi Arabia và Nhật Hoàng. Người thì chê vợ ông, bà Michelle, không biết nghi lễ khi được nữ hoàng Elizabeth tiếp. Có điều người chỉ trích và chê bai không nhắc đến là ông Obama và vợ ông, Michelle, đều có tiến sĩ và học đại học Harvard dù không xuất thân từ những gia đình giàu có và quyền thế trong xã hội Hoa Kỳ. Ɖiều yếu của ông Obama là màu da. Nhưng so với các ông Clinton, Bush II, Donald Trump và một số nhân vật khác, ông không có mặc cảm gì liên hệ đến chiến tranh Việt Nam. Ộng sinh năm 1961. Khi quân đội Hoa Kỳ vào Nam Việt Nam, ông mới bốn tuổi nên không cần phải nêu lý do hoãn dịch hay miễn dịch như nhiều nhân vật chánh trị tên tuổi khác.

Dù là người Da Ɖen lai Da Trắng không giàu có, ông vẫn được liệt vào thành phần ưu tú trong xã hội. Khi nắm tột đỉnh quyền hành trong hoàn cảnh một quốc gia to lớn mang nợ vì hai cuộc chiến tranh và một nền kinh tế suy thoái, ông chú trọng đến đường lối “mềm” thay cho chủ nghĩa anh hùng (heroism) của chánh quyền Cộng Hòa. Tổng thống Obama (Dân Chủ) chú trọng đến vấn đề kinh tế, xã hội và ngoại giao để đưa Hoa Kỳ ra khỏi khủng hoảng kinh tế, tài chánh, nạn thất nghiệp, sự thoi thóp của nghành kỹ nghệ sản xuất xe hơi của Hoa Kỳ. Ộng vẫn ngầm ủng hộ Do Thái nhưng không ủng hộ 101% như vị tổng thống Cộng Hòa tiền nhiệm. Lý tưởng dân chủ đưa ông Obama đến lãng quên nhà độc tài Mubarak của Ai Cập là đồng minh của Hoa Kỳ ngót 30 năm để công nhận tổng thống Mahomaed Morsi do Huynh Ɖệ Hồi Giáo ủng hộ (2012 – 2013). Morsi bị tướng Sissi lật đổ. Sissi lên cầm quyền năm 2014 không được chánh quyền Obama ưu ái vì đã lật đổ chánh quyền dân bầu của ông Morsi. Nhiều người Mỹ đả kích tổng thống Obama về việc ông xin lỗi Iran về cuộc đảo chánh lật đổ thủ tướng Mossadegh năm 1953. Vì vấn đề Iran mà Do Thái và Saudi Arabia không mặn nồng với tổng thống Obama. Iran nuôi dưỡng Hezbollah, ủng hộ Syria của Assad và Hamas ở Gaza để chống Do Thái. Iran là đối thủ của Saudi Arabia trong khối Hồi Giáo. Saudi Arabia thuộc phái Sunni. Iraq thuộc phái Shiite. Iran giúp cho nhóm Houthis cướp chánh quyền ở Yemen do Saudi Arabia ủng hộ.

Hoa Kỳ rút quân khỏi Iraq cuối năm 2011 và dự trù rút quân khỏi Afghanistan năm 2014 để giảm bớt chi tiêu ngân sách. Hoa Kỳ ra khỏi Iraq và ủng hộ cho nhóm chống đối Assad trong cuộc nội chiến ở Syria. Cuộc chiến kéo dài nhì nhằng. Syria trở thành môi trường tốt cho khủng bố Al Qaeda và nhóm cực đoan hơn Al Qaeda là ISIS, tức Chánh Quyền Hồi Giáo sau khi nhóm cực đoan Sunni này chiếm Raqqa trên lãnh thổ Syria (2013) và Mossul trên lãnh thổ Irqa (2014). Sự kiện nầy và sự trỗi dậy của Taliban khiến Hoa Kỳ phải lưu lại Afghanistan trên 8.000 quân thay vì rút hết về nước như đã dự trù.

Năm 2014 Nga sát nhập bán đảo Crimea của Ukraine vào lãnh thổ của họ. Hoa Kỳ và Liên Âu trừng phạt kinh tế Nga. Nga bị loại ra khỏi G8. Putin bị cô lập trong hội nghị G20 ở Úc Ɖại Lợi đến phải bỏ hội nghị ra về. Nga hỗ trợ cho người Ukraine gốc Nga ở đông bộ Ukraine nổi lên chống nước nầy.

Ở Ɖông Á Trung Quốc  đắp đảo nhân tạo. Hoa Kỳ phản đối lấy lệ dưới chiêu bài tự do hàng hải. Tháng 7 năm 2016 phán quyết của Tòa Án Trọng Tài Quốc Tế The Hague phủ nhận chủ quyền của Trung Quốc trên Lưỡi Bò Chín Ɖoạn theo sự khiếu nại của Phi Luật Tân dưới thời tổng thống Aquino III. Khi Duterte đắc cử tổng thống, ông không quan tâm đến kết quả vụ kiện tụng về chủ quyền biển đảo và tỏ ra chống Hoa Kỳ bằng cách chửi tổng thống Obama là con của… và muốn được gần gủi với Xi Jinping (Tập Cận Bình) và Putin, những nhà lãnh đạo độc tài đàn anh không hề quan tâm đến chuyện nhân quyền. Duterte vừa nắm chánh quyền đã giết hàng ngàn người bán ma túy và hút ma túy mà không cần tòa án xét xử. Ộng bị tổng thống Obama và đức Giáo Hòang lên tiếng phê phán. Ộng không ngần ngại mạt sát tổng thống Obama và đức Giáo Hoàng Francis mặc dù Phi Luật Tân là quốc gia có 90% dân số theo Thiên Chúa Giáo.

Ɖối với Bắc Hàn Hoa Kỳ cũng không có giải pháp cụ thể nào để ngăn chận Bắc Hàn sản xuất bom nguyên tử. Bắc Hàn gây nhức đầu cho:

-         30.000 quân Hoa Kỳ ở Nam Hàn và gần 50.000 quân Hoa Kỳ ở Okinawa.

-         Nam Hàn.

-         Nhật Bản.

-         Và cả Trung Quốc nữa.

Cả Nga và Trung Quốc đều oán ghét Obama về những trừng phạt kinh tế sau vụ Crimea (2014) và sụp đổ thị trường chứng khóan ở Trung Quốc năm 2015.

 

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc gặp gỡ vào tháng 11-2017 (MIKHAIL KLIMENTYEV/AFP/GETTY IMAGES)

Nga vui mừng vì sự thắng cử của nhà tỷ phú Donald Trump trong cuộc bầu cử năm 2016. Ộng Donald Trump thuộc đảng Cộng Hòa là người làm giàu bằng địa ốc và đồ trường. Cho đến khi được đắc cử tổng thống, ông không hề giữ chức vụ dân cử nào cả. Không biết vì lý do gì ông lại ngưỡng mộ Putin. Trong ban vận động bầu cử cũng như trong chánh phủ của ông có nhiều người liên hệ với Nga hay liên lạc với đại sứ Nga ở Hoa Kỳ. Tổng thống Trump chỉ trích và tấn công mọi người nhưng tỏ ra khiêm tốn trước Putin.

Putin là người thích ở trần, cởi mô tô, đấu võ Judo để phô trương sức mạnh của bắp thịt. Ɖường lối của ông là dùng sức mạnh quân sự, thuật tình báo, gián điệp để đe dọa đối thủ. Putin phục thù Hoa Kỳ vì đã thắng Liên Sô trong chiến tranh lạnh, vì trừng phạt và cản trở sự bành trướng lãnh thổ của Nga ở Ukraine, các nước Ɖông Âu và vùng biển Baltic.

Nếu cho rằng chánh trị thế giới là một canh bạc quốc tế thì trong canh bạc ấy có ba người đánh bạc. Ta thử xem thực lực của ba người đánh bạc như thế nào.

Tên nước	Kinh tế	Quân sự
Hoa Kỳ	nhất	nhất
Nga	ba	nhất đồng hạng
Trung Quốc	nhì	ba

Ba người ngồi canh bạc là các ông Trump của Hoa Kỳ, Putin của Nga và Xi Jinping của Trung Quốc.

Dĩ nhiên không có sự sát phạt đổ máu giữa ba đại cường trên thế giới. Nhưng lúc nào cũng có sự cạnh tranh ráo riết.

Hoa Kỳ hiện nay có người lãnh đạo già nua, bảo thủ, mang nặng sự tự hào bạch chủng và sức mạnh của Hoa Kỳ thời oanh liệt nên mất lòng bạn thân như Anh, Ɖức, Pháp, Nam Hàn và Nhật, tăng thêm nhiều kẻ thù từ màu da đến tôn giáo với những từ ngữ khó nghe của tổng thống Trump như :”quốc gia hố xí” (shithole countries) hay “hủy diệt và giận dữ” đối với Bắc Hàn. Một lời nói đã xóa tan cảm tình mà các dân tộc trên thế giới đã dành cho Hoa Kỳ. Thực tế có hủy diệt một quốc gia hay một dân tộc dễ dàng như lời nói khủng khiếp trên không? Và nếu làm được, điều đó có hợp với lương tri, đạo lý của nhân loại và của nước Hoa Kỳ, thành trì của tự do, dân chủ thế giới không?

Trong nước thì ông tấn công từ các tổng thống tiền nhiệm đến các dân biểu, nghị sĩ, thẩm phán, cơ quan tình báo, an ninh nội chính, truyền thông báo chí v.v. Bản thân tổng thống Trump phải đối phó với pháp đình về những chuyện liên quan đến đàn bà mà ông hoàn toàn “không biết” như ông thường lập đi lập lại. Hoa Kỳ vĩ đại trở lại như thế sao? Nhờ ông nhún nhường trước Putin? Ộng tiếp ngoại trưởng Nga và đại sứ Nga ở Hoa Kỳ mà không cho ký giả Hoa Kỳ tham dự đến nổi phải dùng ảnh chụp của truyền thông Nga. Ông gặp Putin khi dự hội nghị G20 ở Ɖức cũng không có ký giả và truyền thông Hoa Kỳ. Trong vòng 13 tháng cầm quyền ông có 40 viên chức cao cấp từ chức hay bị cách chức. Vai trò của bộ trưởng Ngoại Giao lu mờ hơn bao giờ cả. Bộ trưởng Ngoại Giao Rex Tillerson cho biết ông hay tin bị cách chức qua điện thoại. Hoa Kỳ lui về chủ nghĩa tự cô lập như các nước Á Châu bế quan tỏa cảng vào thế kỷ XIX. Ɖó là thế mạnh giúp Hoa Kỳ vĩ đại trở lại?

Nga, Iran nhảy múa ở Syria. Nga triệu tập hội nghị về Syria với các thành phần tham dự gồm Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran. Không có sự hiện diện của Hoa Kỳ. Lần đầu tiên Hoa Kỳ bị quên lãng trong việc giải quyết các vấn đề quốc tế. Thổ Nhĩ Kỳ, một thành viên của NATO, một đồng minh trung thành của Hoa Kỳ trong chiến tranh lạnh, nay ngã theo Nga và đụng chạm với Hoa Kỳ về vấn đề người Kurds và việc Hoa Kỳ từ chối không cho dẫn độ giáo sĩ Fethullah Gulen về Thổ Nhĩ Kỳ sau cuộc đảo chánh thất bại nhằm lật đổ tổng thống Erdogan năm 2016. Thổ Nhĩ Kỳ liệt người Kurds vào danh sách khủng bố của họ vì người Kurds ở Thổ Nhĩ Kỳ có khuynh hướng đòi thành lập vùng tự trị ở phía nam Thổ Nhĩ Kỳ. Người Kurds muốn thành lập một nước Kurdistan bằng một số lãnh thổ của Iraq, Syria, Thổ Nhĩ Kỳ và một ít của Iran. Hoa Kỳ ủng hộ người Kurds vì họ chống ISIS. Vùng người Kurds sinh sống ở phía bắc Iraq là nơi có nhiều dầu hỏa. Họ thuộc Hồi Giáo Sunni không thích Iran trong khi người Iraq ở phía nam Iraq có cảm tình với Iran vì cùng phái Shiite. Saudi Arabia, một đồng minh giàu dầu khí của Hoa Kỳ, bắt đầu hướng về Moscow để mua khí giới. Hoa Kỳ luôn luôn vuốt ve Do Thái và Saudi Arabia. Nay Saudi Arabia chống Qatar vì cho rằng Qatar liên lạc với Iran. Thế là Hoa Kỳ cũng đụng chạm với Qatar mặc dù Hoa Kỳ có căn cứ quân sự trên vương quốc nhỏ bé nầy.

Chủ tịch Xi Jinping và tổng tống Nga Vladimir Putin trong buổi lễ ký kết thỏa thuận song phương vào 04-07-2017 ở Moscow. (Alexander Nemenov / AFP/Getty Images)

Trong tình thế hiện tại của Hoa Kỳ Putin đang nắm giữ phần cốt cán trong canh bạc chánh trị quốc tế. Xi Jinping cần liên kết với Putin. Donald Trump ngưỡng mộ và tỏ ra khiêm tốn trước Putin. Người Hoa Kỳ được biết tin tổng thống Donald Trump mời Putin thăm viếng Tòa Bạch Ốc  qua Moscow. Putin phô trương sức mạnh quân sự qua những loại võ khí võ khí nguyên tử có sức tàn phá khủng khiếp như Putin đã khoe trong cuộc bầu cử vào tháng ba vừa qua. Ngoài ra Putin còn có:

Trung Quốc + Thổ Nhĩ Kỳ + Iran + Bắc Hàn.

Việc thăm viếng của tân tổng trưởng Quốc Phòng Trung Quốc ở Moscow vừa qua như một cảnh cảo và đe dọa đối với tổng thống Donald Trump về vấn đề Taiwan (Ɖài Loan), chủ trương tự do hàng hải trên Biển Ɖông và việc gia tăng thuế biểu nhắm vào thép, nhôm và các mặt hàng khác của Trung Quốc. Cuộc chiến tranh thương mại nếu có giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc không hại gì cho Nga giống như cuộc chiến tranh giữa chí nguyện quân Trung Quốc với Hoa Kỳ năm 1950 vậy. Trong sòng bạc ai cũng muốn mình là kẻ thắng chớ không phải bạn mình. Trong canh bạc chánh trị người ngồi sòng thích người sành cờ bạc và  điềm tỉnh hay thích người hiếu thắng, thích phô trương nhưng không sành nghề cờ bạc? Câu trả lời cho thấy cả Putin và Xi Jinping đều cần một người ngồi sòng thiếu kinh nghiệm cờ bạc chánh trị như ông Donald Trump.

Cuộc viếng thăm Beijing (Bắc Kinh)  của Kim Jong Un vừa qua làm cho Xi Jinping rất hài lòng. Nó cho thấy Trung Quốc vẫn còn ảnh hưởng đối với Bắc Hàn. Vợ chồng Kim Jong Un được Xi Jinping tiếp rước long trọng tại Beijing. Xi Jinping đón tiếp tổng thống Nam Hàn Moon Jae-In một cách lạnh nhạt vào tháng 12 năm 2017. Cuộc viếng thăm Trung Quốc cũng tạo thế đứng vững chắc cho Kim Jong Un khi gặp tổng thống Trump vào tháng 5 sắp tới. Nữ tổng thống Park Geun-Hye rồi tổng thống Moon Jae-In của Nam Hàn chia sẻ đường lối chung với Trung Quốc bằng cách nhấn mạnh đến sự thù hận Nhật Bản khiến sự liên kết Hoa Kỳ- Nam Hàn-Nhật Bản ở Ɖông Bắc Á trở nên lỏng lẻo. Kim Jong Un tỏ ra mềm dẻo thì được tán dương. Nam Hàn đóng vai con thoi cho Kim Jong Un gặp tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. Trước đó không lâu tổng thống Trump khuyên bộ trưởng Ngoại Giao Rex Tillerson đừng phí thì giờ nghĩ đến việc thương thuyết với Bắc Hàn. Nhật Bản bị bỏ rơi. Ɖó là một danh dự to lớn của Kim Jong Un, một lãnh tụ trẻ 36 tuổi của một nửa bán đảo Triều Tiên ngồi nói chuyện ngang ngửa với tổng thống một đại cường quốc có số tuổi gấp đôi. Hai bên sẽ nói về chuyện gì?

Những chuyện được đôi bên đề cập có thể là:

-         Về phía Hoa Kỳ: đòi Bắc Hàn phải hủy bỏ chương trình nguyên tử.

-         Về phía Bắc Hàn: a. Hoa Kỳ ngưng tập trận với Nam Hàn, b. hay xa hơn quân Hoa Kỳ (30.000 quân) rút ra khỏi Nam Hàn, c. bãi bỏ cấm vận.

Nếu hai bên đồng ý thỏa mãn những yêu cầu nói trên thì Trung Hoa, Bắc Hàn, Nga không phải lo sợ hệ thống hỏa tiễn Thaad của Hoa Kỳ. Tổng thống Trump sẽ đạt được thành quả to lớn đầu tiên mà các vị tiền nhiệm không đạt được: phi nguyên tử hóa Bắc Hàn.

Nếu Hoa Kỳ rút quân ra khỏi Nam Hàn thì việc thống nhất Triều Tiên sẽ được thực hiện bằng:

1-    Thương thuyết ôn hòa dưới khẩu hiệu người Triều Tiên ruột thịt. Ở Nam Hàn từng có nhiều cuộc biểu tình chống chánh quyền Nam Hàn vào thập niên 1970, 1980. Năm 2015 đại sứ Hoa Kỳ ở Nam Hàn là Mart Lippert bị một người Nam Hàn đâm vào mặt. Thủ phạm bị xử 12 năm tù. Nếu Triều Tiên thống nhất, ưu thế sẽ nghiêng về Bắc Hàn. Ɖiều này có lợi cho Trung Quốc và Nga.

2-    Võ lực như đã xảy ra năm 1950. Ɖó là phương cách giải quyết vấn đề mà người Cộng Sản Á Châu thường dùng như đã thấy ở Triều Tiên năm 1950 và Nam Việt Nam từ năm 1957 đến 1975. Trong trường hợp nầy Hoa Kỳ nhảy vào vòng chiến. Trung Quốc sẽ đưa quân để giúp Bắc Hàn. Nga đóng vai khán giả xem hai bên đánh nhau.

Nhìn chung, bằng cách nào Nga cũng có lợi. Nam Hàn và Nhật Bản chịu nhiều thiệt thòi. Liệu Nam Hàn có giống Nam Việt Nam không mặc dù có nền kinh tế hạng 13 trên thế giới? Ảnh hưởng của Hoa Kỳ ở Ɖông Bắc Á và Ɖông Nam Á sẽ suy giảm đáng kể.

Putin từng nói thay cho Bắc Hàn rằng dù có ăn cỏ Bắc Hàn cũng không bỏ chương trình nguyên tử. Sao chuyện của Bắc Hàn mà Putin rành như vậy? Nếu Bắc Hàn hứa hủy bỏ chương trình nguyên tử thì cũng chỉ là lời hứa để đổi lấy những yêu sách do họ đưa ra. Ɖến thời gian nào đó thì lời hứa bay đi. Không có quốc gia Cộng Sản và độc tài nào tôn trọng các hiệp ước mà họ ký kết, đừng nói chi đến những lời hứa. Liên Sô có tôn trọng hiệp ước Sô-Nhật năm 1941 không? Cộng Sản Việt Nam có tôn trọng hiệp định Genève năm 1954 và hiệp định Paris năm 1973 không?

Khẩu hiệu thành công trên sòng bạc là:
Nhất gian lận.
Nhì trường vốn.

Trong sòng bạc người trường vốn nhưng hiếu thắng, nóng nảy dễ bị chọc giận, chọc cười, chọc tức, chọc quê… để bị mất sáng suốt, cuối cùng bị sạch vốn. Trường vốn chưa hẳn là yếu tố tất thắng.

 

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và chủ tịch Xi Jinping trong cuộc gặp gỡ thượng đỉnh vào tháng 4-2017 (Andy Wong/AP)

Tổng thống Donald Trump hiện có ông Bolton làm cố vấn An Ninh Quốc Gia. Ông Bolton được mô tả như người có lập trường diều hâu, nghĩa là sẵn sàng đánh Bắc Hàn và Iran.

Putin sẽ trả thù Hoa Kỳ về:

-         Sự thảm bại của Liên Sô ở Afghanistan năm 1988.

-         Sự sụp đổ của Liên Sô trong chiến tranh lạnh năm 1991.

-         Sự trừng phạt kinh tế và loại bỏ Nga ra khỏi G8 năm 2014 bằng cách hấp dẫn Hoa Kỳ vào Bắc Hàn và Iran song song với cuộc chiến nhì nhằng ở Afghanistan từ năm 2001 đến nay. Bắc Hàn gây nhức đầu cho Hoa Kỳ, Nhật Bản, Nam Hàn và Trung Quốc ở Ɖông Bắc Á. Iran gây nhức đầu cho Do Thái, Hoa Kỳ và Saudi Arabia ở Trung Ɖông. Putin tìm cách làm cho Hoa Kỳ suy yếu vì tổn phí chiến tranh với tình trạng không thắng không bại nhưng kéo dài dây dưa vô tận. Nền dân chủ Hoa Kỳ bị hoài nghi. Xã hội Hoa Kỳ bị phân hóa. Niềm tin và sự lạc quan của dân chúng giảm dần. Putin lại muốn dùng Hoa Kỳ làm suy yếu Trung Quốc trong hoàn cảnh hiện nay. Cho đến giây phút nầy Putin được xem như người sắp xếp canh bạc chánh trị thế giới.

Hoa Kỳ không còn là quốc gia trẻ nữa. Tổng thống Trump là tổng thống già nhất trong lịch sử Hoa Kỳ khi nhậm chức ở vào tuổi 71. Trong cuộc bầu cử năm 2020 sắp tới nếu ông Trump tái tranh cử và ứng cử viên của đảng Dân Chủ có thể là ông Biden hay ông Sanders, thì vị tổng thống đắc cử năm 2020 có tuổi trung bình lối 75. Ɖó là tuổi của người già bảo thủ tư tưởng, tánh tình cau có, nghiêm khắc hơn là cởi mở, sáng tạo.

Phạm Ɖình Lân, F.A.B.I.

-------------------------------------------------- 

Nguồn : caidinh.com

Trang Phạm Đình Lân

art2all.net

            Hoa Ky ngay nay va Hoa Ky giua hai the chien va trong de nhi the chien hoan toan khac xa.

            Giua hai the chien (1919- 1939) va trong de nhi the chien (1939- 1945) Hoa Ky la quoc gia:

-     co nen kinh te phon vinh nhat the gioi  mac du trai qua cuoc khung hoang kinh te nam 1929.

-     bat bai ke tu ngay lap quoc.  Hoa Ky tham gia de nhat the chien vao nam 1917.  Nam sau Duc bai tran (1918).  Hoa Ky tham gia de nhi the chien vao dau nam 1942.  Ba nam sau phe Truc dau hang.  Tong thong Wilson (DC) khong may quan tam den Lenin va cach mang thang 10 Nga.  Trong de nhi the chien tong thong Roosevelt (DC) khong may quan tam den Stalin va san sang giup do cho Lien So bi Duc tan cong mac du truoc do khong lau Stalin  bat tay voi Hitler de gianh phan o Phan Lan va cac tieu quoc vung Baltic (hiep uoc Duc- Lien So nam 1939).

-     noi bat ve kinh te, quan su va chanh tri dan chu tren the gioi trong thoi gian noi tren.  Hoa Ky vuot troi hon Anh, Phap, Duc, Y, Nhat, Nga rat nhieu.  Hoa Ky giup cho cac quoc gia dan chu Tay Phuong thang tran trong de nhat va de nhi the chien.

-     co sang kien thanh lap Hoi Quoc Lien nam 1919 va to chuc Lien Hiep Quoc nam 1945 nham bao ve hoa binh, phat trien su hop tac quoc te, ton trong quyen dan toc tu quyet v.v.  Sang kien thanh lap Hoi Quoc Lien cua tong thong Wilson (DC) bi Quoc Hoi luc ay do dang Cong Hoa nam giu khong phe chuan hiep uoc Versailles nen Hoa Ky de xuong thanh lap Hoi Quoc Lien nhung chinh Hoa Ky lai khong co mat trong to chuc quoc te do. 

            Sau de nhi the chien Lien So vuon len de cung Hoa Ky phan chia anh huong tren the gioi.  Lien So banh truong anh huong o Dong Au.  Nuoc Duc, Trieu Tien bi chia doi.  Dong Duc va Bac Trieu Tien chiu anh huong cua Lien So.  So quoc gia Cong San gia tang.  Nam 1949 Trung Quoc tro thanh quoc gia Cong San to lon va dong dan nhat the gioi.  Chien tranh lanh giua Lien So va Hoa Ky bat dau bung no.   Den nam 1954 Viet Nam bi chia doi sau khi Viet Minh danh bai Phap o Dien Bien Phu.  Mien Bac Viet Nam theo chu nghia Marx- Lenin.  O mien Nam Hoa Ky thay the Phap, vien tro kinh te va quan su de bien mien Nam Viet Nam thanh thanh tri chong Cong o Dong Nam A.  Nam 1959 Cuba tro thanh quoc gia Cong San nam sat nach Hoa Ky.  Tu nam 1950 den 1953 Hoa Ky va quan Lien Hiep Quoc chan dung su thong nhat Trieu Tien bang vo luc do Bac Trieu Tien khoi dong va co chi nguyen quan Trung Quoc ho tro.  Nam Trieu Tien duoc bao ve nguyen ven nhu cu.  Trong chien tranh Viet Nam, Hoa Ky dua quan vao Nam Viet Nam nam 1965 va dieu khien cuoc chien tranh.  Trong cuoc chien nay Hoa Ky rat co don.  Anh, Phap, hai dong minh co cuu cua Hoa Ky trong hai the chien, khong ho tro Hoa Ky du  chi la su ho tro tinh than.  Phong trao phan chien day len o Hoa Ky va o cac nuoc Tay Phuong nhu Anh, Phap.  Hiep dinh Paris nam 1973 la loi thoat danh du cua Hoa Ky.  Hai nam sau mien Nam Viet Nam tuc Viet Nam Cong Hoa sup do hoan toan.

            Den nam 1975 dien tich cac quoc gia theo che do Cong San chiem loi 25% dien tich dat noi tren the gioi voi 27% dan so hoan cau. Be ngoai su gia tang so quoc gia Cong San tren the gioi la su thang loi cua chu nghia Marx- Lenin va Maoism.   Ben canh su thang loi be ngoai nay la mot so kho khan, phuc tap doi voi Lien So:

1.       Vua bi Duc tan cong gay do vo moi thanh qua  thu nhan duoc qua cac ke hoach ngu nien,  Lien So, voi tu cach quoc gia Cong San dan anh phai ganh vac 600 trieu dan Trung Hoa ngheo doi vi noi chien Quoc- Cong va chien tranh Hoa- Nhat sau khi Mao Zedong danh bai Chiang Kaishek (Tuong Gioi Thach) nam 1949. 

2.      Cong San Trung Quoc thanh cong nam chanh quyen nho theo chu thuyet cua Mao cho khong theo chu thuyet cua Lenin- Stalin.  Khoi Cong San duong nhien co hai chu thuyet: a. Marx- Lenin thi hanh o Lien So  b.  Maoism thi hanh o Trung Quoc.  Do la ly do tai sao Stalin khong vui khi nghe tin Cong San Trung Quoc chien thang tren luc dia Trung Hoa.  Mot dieu dang luu y la Mao Zedong (Mao Trach Dong) khong phai la dang vien Cong San duoc huan luyen o Lien So trong khi Chiang Kaishek (Tuong Gioi Thach) duoc huan luyen o Lien So nam 1923 khi Sun Yatsen (Ton Dat Tien) con song va Quoc- Cong con lien minh.  Con trai ong la Chiang Ching Kuo (Tuong Kinh Quoc) hoc o Lien So va co vo Nga.  Ong Mao la dang vien Cong San nhung co ve xa doi voi Stalin hon la ong Chiang chong Cong!

3.      So quoc gia Cong San cang nhieu Lien So cang phai ton nhieu tien bac de vien tro cac nuoc dan em nhat la Cuba, Cong San Viet Nam va cac dang Cong San khong thuoc khuynh huong Maoist.

Vao thap nien 1970 Hoa Ky dong vai an nhan cua Mao Zedong trong cuoc tranh chap lanh tho va quyen lanh dao khoi Cong San giua Lien So va Trung Quoc.  Luc ay Trung Quoc co bom nguyen tu, ve tinh nhan tao nhung van lo so bi Lien So tan cong bang vo khi nguyen tu.  Chuyen tham vieng Trung Quoc nam 1972 cua ong Nixon dua Trung Quoc ve phia Hoa Ky lam cho Lien So that the.  Lien So bi sa lay vi su xam lang Afghanistan (1979- 1988).  Su bai tran tren chien truong Afghanistan va su suy kem kinh te dan den su vung day cua cac nuoc Dong Au khoi xieng xich Lien So nam 1989 va su sup do cua Lien So nam 1991.

            Hoa Ky thang trong Chien Tranh Lanh (1949- 1991).

****

            Tong thong Bush I chung kien su chien thang truoc Iraq trong Chien Tranh Vung Vinh (1991) va su sup do cua Lien So cung vao nam 1991.  Nhung kinh te Hoa Ky duoi thoi tong thong Bush I khong duoc kha quan.

            Thoi gian Bill Clinton lam tong thong (1993- 2001), Hoa Ky duoc xem la sieu cuong doc ton tren the gioi mac du Hoa Ky mat Nam Viet Nam (1975), roi khoi Subic Bay (1992) va chi thue mot u sua tau o Singapore ma thoi. 

            Lien So sup do.  Tong tong Yeltsin cua Nga lep ve truoc Hoa Ky.  Trong ky tai tranh cu Yeltsin phai nho den su co van cua Hoa Ky de duoc thanh cong. 

            Trung Quoc tren duong hoc hoi de phat trien va thuc thi Bon Hien Dai Hoa do Deng Xiaoping (Dang Tieu Binh) vach ra. 

            Duoi thoi tong thong Clinton, khung bo Hoi Giao bat dau hoat dong o Afghanistan (noi huan luyen), Somalia, ban dao A Rap va ngay o New York (1993) v.v.  Kinh te Hoa Ky khoi sac so voi kinh te duoi thoi tong thong Bush I.

            Duoi thoi tong thong Bush II (2001- 2009) Hoa Ky bi khung bo tan cong o World Trade Center (New York) va Pentagon (Washington D.C).  Hoa Ky  va cac nuoc NATO tan cong Afghanistan noi chanh quyen Taliban chua chap khung bo lap cac trung tam huan luyen khung bo tung ra hoat dong khap the gioi (2001).  Uy tin tong thong Bush II len cao khi xam lang Afghanistan sau bien co 11-09-2001.  Ve dia ly chanh tri Afghanistan co bien gioi chung voi Trung Quoc (rat ngan), Iran, Pakistan va Uzbekistan, Kyrgyztan, Turkmekistans truoc kia la nhung Cong Hoa So Viet o phia nam nuoc Nga.

            Nam 2003 Hoa Ky xam lang Iraq.  Lan nay phe chu chien trong chanh quyen tong thong Bush II khong duoc du luan the gioi huong ung ke ca Duc va Phap.  Tong thong Bush II cho rang Bac Han- Iran- Iraq la Truc Ma Qui.  The la Hoa Ky san sang gay hai hay ba cuoc chien tranh cung mot luc nhu uoc muon cua phe Cong Hoa dieu hau nhu pho tong thong Cheney, bo truong bo Quoc Phong Rumsfeld, dai su Hoa Ky tai Lien Hiep Quoc Bolton.  Hoa Ky cuu mang hai cuoc chien tranh cach xa que huong hang chuc ngan cay so.  Do la hai quoc gia Hoi Giao, co nhieu nui non va sa mac, khi hau nong buc va kho khan.  O Afghanistan, Taliban thua nhung khong dau hang.  O Iraq cung the.  Hai cuoc chien tranh lam cho Hoa Ky tro thanh quoc gia mang no nhieu nhat the gioi.  Kinh te Hoa Ky bi suy thoai nang ne nam 2008.  Loi dung tinh trang nay Nga dem quan danh Georgia va chiem Abkhazia va nam Orsettia trong mot cuoc chien tranh xam luoc 05 ngay (08- 2008).

            Trong luc Hoa Ky lan hup trong chien tranh Afghanistan, Iraq va doa se tan cong Iran neu can, thi Trung Quoc  am tham phat trien kinh te, quan su, tuyen bo chu quyen tren 80% dien tich cua Dong Hai tu Phi Luat Tan den Indonesia.  Do la cai goi la Luoi Bo 09 doan da duoc chanh quyen Chiang Kaishek cong bo sau de nhi the chien nay duoc chanh quyen Cong San Beijing (Bac Kinh) thuc hien.   Tu mot quoc gia Cong San ngheo va kem phat trien, Trung Quoc da vuon len tro thanh mot cuong quoc kinh te so hai sau Hoa Ky.  Trung Quoc la chu no lon nhat cua Hoa Ky thoi tong thong Cong Hoa Bush II.  Ve phuong dien quan su Trung Quoc chi kem hon Hoa Ky va Nga ma thoi.

            Mot quoc gia cuong thinh ve kinh te va quan su nhu Hoa Ky tro thanh mot nuoc thieu nhieu no va co nen kinh te suy thoai chi vi chien tranh.  Tu do cua cong dan it nhieu bi han che vi ly do an ninh quoc gia va muon ngan ly do khac. 

            Chien tranh, no nan va su suy thoai kinh te do chanh quyen Cong Hoa cua tong thong Bush II gay ra giup cho Hoa Ky co vi tong thong Da Den dau tien:  Barack Hussein Obama.  Day la vet son cua nen dan chu Hoa Ky nhung no la nhat dao gan cham tim cua nhung nguoi Sieu Bach Chung.  Nguoi thi noi ong Obama khong sinh o Hoa Ky ma sinh o Kenya.  Do la nhung nguoi duoc goi la Birther.  Dung dau nhung nguoi nay la ty phu Donald Trump.  Nguoi thi noi ong theo dao Hoi.  Nguoi thi noi ong goc A Rap.  Nguoi thi che ong ta cong lung khi bat tay quoc vuong Saudi Arabia va Nhat Hoang.  Nguoi thi che vo ong, ba Michelle, khong biet nghi le khi duoc nu hoang Elizabeth tiep.  Co dieu nguoi chi trich va che bai khong nhac den la ong Obama va vo, Michelle, deu co tien si va hoc dai hoc Harvard du khong xuan than tu nhung gia dinh giau co va quyen the trong xa hoi Hoa Ky.  Diem yeu cua Obama la mau da.  Nhung so voi cac ong Clinton, Bush II, Donald Trump va mot so nhan vat khac ong khong co mac cam gi lien he den chien tranh Viet Nam.  Ong sinh nam 1961.  Khi quan doi Hoa Ky vao Nam Viet Nam ong moi 04 tuoi nen khong can phai neu ly do hoan dich hay mien dich nhu nhieu nhan vat chanh tri ten tuoi khac.

            Du la nguoi Da Den lai Da Trang khong giau co ong van duoc liet vao thanh phan    uu tu trong xa hoi.  Khi nam tot dinh quyen hanh trong hoan canh mot quoc gia to lon mang no vi hai cuoc chien tranh va mot nen kinh te suy thoai, ong chu trong den duong loi ‘mem’ thay cho chu nghia anh hung (heroism) cua chanh quyen Cong Hoa.  Tong thong Obama (DC) chu trong den van de kinh te, xa hoi va ngoai giao de dua Hoa Ky ra khoi khung hoang kinh te, tai chanh, nan that nghiep, su thoi thop cua nganh ky nghe san xuat xe hoi cua Hoa Ky.  Ong van ngam ung ho Do Thai nhung khong ung ho 101% nhu vi tong thong Cong Hoa tien nhiem.  Ly tuong dan chu dua ong Obama den lang quen nha doc tai Mubarak cua Ai Cap la dong minh  cua Hoa Ky ngot 30 nam de cong nhan tong thong Mahomaed Morsi do Huynh De Hoi Giao ung ho (2012- 1013).  Morsi bi tuong Sisi lat do.  Sisi len cam quyen nam 2014 khong duoc chanh quyen Obama uu ai vi da lat do chanh quyen dan bau cua ong Morsi.  Nhieu nguoi My da kich tong thong Obama ve viec ong xin loi Iran ve cuoc dao chanh lat do thu tuong Mossadegh nam 1953.  Vi van de Iran ma Do Thai va Saudi Arabia khong man nong voi tong thong Obama.  Iran nuoi duong Hezbollah, ung ho Syria cua Assad va Hamas o Gaza de chong Do Thai.  Iran la doi thu cua Saudi Arabia trong khoi Hoi Giao.  Saudi Arabia thuoc phai Sunni.  Iran thuoc phai Shiite.   Iran giup cho nhom Houthis cuop chanh quyen o Yemen do Saudi Arabia ung ho. 

            Hoa Ky rut quan khoi Iraq cuoi nam 2011 va du tru rut quan khoi Afghanistan nam 2014 de giam bot chi tieu ngan sach.  Hoa Ky ra khoi Iraq va ung ho cho nhom chong doi Assad trong cuoc noi chien o Syria.  Cuoc noi chien keo dai nhi nhang.  Syria tro thanh moi truong tot cho khung bo Al Qaeda va nhom cuc doan hon Al Qaeda la ISIS tuc Chanh Quyen Hoi Giao sau khi nhom cuc doan Sunni nay chiem Raqqa tren lanh tho Syria (2013) va Mossul tren lanh tho Iraq (2014).  Su kien nay va su troi day cua Taliban khien Hoa Ky phai luu lai Afghanistan tren 8,000 quan thay vi rut het ve nuoc nhu da du tru.

            Nam 2014 Nga sap nhap ban dao Crimea cua Ukraine vao lanh tho cua ho.  Hoa Ky va Lien Au trung phat kinh te Nga.  Nga bi loai ra khoi G8.  Putin bi co lap trong hoi nghi G20 o Uc Dai Loi den phai bo hoi nghi ra ve.  Nga ho tro cho nguoi Ukraine goc Nga o dong bo Ukraine noi len chong nuoc nay. 

            O Dong A Trung Quoc dap dao nhan tao.  Hoa Ky phan doi lay le duoi chieu bai tu do hang hai.  Thang 07 nam 2016 phan quyet cua Toa An Trong Tai Quoc Te La Haye phu nhan chu quyen cua Trung Quoc tren Luoi Bo Chin Doan theo su khieu nai cua Phi Luat Tan duoi thoi tong thong Aquino III.  Khi Duterte dac cu tong thong, ong khong quan tam den ket qua vu kien tung ve chu quyen bien dao va to ra chong Hoa Ky bang cach chui tong thong Obama la con cua…, va muon duoc gan gui voi Xi Jinping (Tap Can Binh) va Putin, nhung nha lanh dao doc tai dan anh khong he quan tam den den chuyen nhan quyen.  Duterte vua nam chanh quyen da giet hang ngan nguoi ban ma tuy va hut ma tuy ma khong can toa an xet xu.  Ong bi tong thong Obama va duc Giao Hoang len tieng phe phan.  Ong khong ngan ngai mat sat tong thong Obama va duc Giao Hoang Francis mac du Phi Luat Tan la quoc gia co 90% dan so theo Thien Chua Giao

            Doi voi Bac Han Hoa Ky cung khong co giai phap cu the nao de ngan chan Bac Han san xuat bom nguyen tu.  Bac Han gay nhuc dau cho:

-     30,000 quan Hoa Ky o Nam Han va gan 50,000 quan Hoa Ky o Okinawa.

-     Nam Han

-     Nhat Ban

-     va ca Trung Quoc nua. 

            Ca Nga va Trung Quoc deu oan ghet Obama ve nhung trung phat kinh te sau vu Crimea (2014) va sup do thi truong chung khoan o Trung Quoc nam 2015. 

            Nga vui mung ve su thang cu cua nha ty phu Donald Trump trong cuoc bau cu nam 2016.  Ong Donald Trump thuoc dang Cong Hoa la nguoi lam giau bang dia oc va do truong.  Cho den khi duoc dac cu tong thong ong khong he giu chuc vu dan cu nao ca.  Khong biet vi ly do gi ong lai nguong mo Putin.  Trong ban van dong bau cu  cung nhu trong chanh phu cua ong co nhieu nguoi co lien he voi Nga hay lien lac voi dai su Nga o Hoa Ky.  Tong thong Trump chi trich va tan cong moi nguoi nhung to ra khiem  ton truoc Putin. 

            Putin la nguoi thich o tran, coi mo to, dau vo Judo de pho truong suc manh cua bap thit.  Duong loi cua ong ay la dung suc manh quan su, thuât tinh bao, gian diep de de doa doi thu.  Putin phuc thu Hoa Ky vi da thang Lien So trong chien tranh lanh, vi trung phat va can tro su banh truong lanh tho cua Nga o Ukraine, cac nuoc Dong Au va vung bien Baltic.

            Neu cho rang chanh tri the gioi la mot canh bac quoc te thi trong canh bac ay co ba nguoi danh bac.  Ta thu xem thuc luc cua ba nguoi danh bac.

Ten Nuoc                    KInh te           Quan Su

Hoa Ky                        nhat                 nhat

Nga                             ba                    nhat dong hang

Trung Quoc                 nhi                   ba

            Ba nguoi ngoi canh bac la cac ong Trump cua Hoa Ky, Putin cua Nga va Xi Jinping cua Trung Quoc.

            Di nhien khong co su sat phat do mau giua ba dai cuong tren the gioi.  Nhung luc nao cung co su canh tranh rao riet. 

            Hoa Ky hien nay co nguoi lanh dao gia nua, bao thu va mang nang su tu hao bach chung va suc manh cua Hoa Ky thoi oanh liet nen mat long ban than nhu Anh, Duc, Phap, Nam Han va Nhat va tang them nhieu ke thu tu mau da den ton giao voi nhung tu ngu kho nghe cua tong thong Trump nhu ‘quoc gia ho xi’ (shithole countries) hay ‘huy diet va gian du’ doi voi Bac Han.  Mot loi noi da xoa tan cam tinh ma cac dan toc tren the gioi da danh cho Hoa Ky.  Thuc te co huy diet mot quoc gia hay mot dan toc de dang nhu loi noi khung khiep tren khong?  Va neu lam duoc, dieu do co hop voi luong tri, dao ly cua nhan loai va cua nuoc Hoa Ky, thanh tri cua tu do, dan chu the gioi, khong?  Trong nuoc thi ong tan cong tu cac tong thong tien nhiem den cac dan bieu, nghi si, tham phan, co quan tinh bao, an ninh noi chinh, truyen thong bao chi v.v.  Ban than tong thong Trump phai doi pho voi phap dinh ve nhung chuyen lien quan den dan ba ma ong  hoan toan ‘khong biet’ nhu ong thuong lap di lap lai.  Hoa Ky vi dai tro lai nho the sao?  Nho ong nhun nhuong truoc Putin?  Ong tiep ngoai truong Nga va dai su Nga o Hoa Ky ma khong cho ky gia Hoa Ky tham du den noi phai dung anh chup cua truyen thong Nga.  Ong gap Putin khi du hoi nghi G20 o Duc cung khong co ky gia va truyen thong Hoa Ky.  Trong vong 13 thang cam quyen ong co 40 vien chuc cao cap tu chuc hay bi cach chuc.  Vai tro cua bo truong Ngoai Giao lu mo hon bao gio ca.  Bo truong Ngoai Giao Rex Tillerson cho biet ong hay tin bi cach chuc qua dien thoai.  Hoa Ky lui ve chu nghia tu co lap nhu cac nuoc A Chau be quan toa cang vao the ky XIX.  Do la the manh giup Hoa Ky vi dai tro lai?

            Nga, Iran nhay mua o Syria.  Nga trieu tap hoi nghi ve Syria voi cac thanh phan tham du gom Nga, Tho Nhi Ky, Iran.  Khong co su hien dien cua Hoa Ky.  Lan dau tien Hoa Ky bi quen lang trong viec giai quyet cac van de quoc te.  Tho Nhi Ky, mot thanh vien cua NATO, mot dong minh trung thanh cua Hoa Ky trong chien tranh lanh, nay nga theo Nga va dung cham voi Hoa Ky ve van de nguoi Kurds va viec Hoa Ky tu choi khong cho dan do giao si Fethullah Gulen ve Tho Nhi Ky sau cuoc dao chanh nham lat do tong thong Erdogan that bai nam 2016.  Tho Nhi Ky liet nguoi Kurds vao danh sach khung bo cua ho vi nguoi Kurds o Tho Nhi Ky co khuynh khuong doi thanh lap vung tu tri o phia nam Tho Nhi Ky.  Nguoi Kurds co khuynh huong thanh lap mot nuoc Kurdistan  bang  mot so lanh tho cua Iraq, Syria, Tho Nhi Ky va mot it cua Iran.  Hoa Ky ung ho nguoi Kurds vi nguoi Kurds chong ISIS.  Vung nguoi Kurds sinh song o phia bac Iraq la noi co nhieu dau hoa.  Ho thuoc Hoi Giao Sunni khong thich Iran trong khi nguoi Iraq o phia nam Iraq co cam tinh voi Iran vi cung phai Shiite.  Saudi Arabia, mot dong minh giau dau khi cua Hoa Ky, bat dau huong ve Moscow de mua khi gioi.   Hoa Ky luon luon vuot ve Do Thai va Saudi Arabia.  Nay Saudi Arabia chong Qatar vi cho rang Qatar lien lac voi Iran.  The la Hoa Ky cung dung cham voi Qatar mac du Hoa Ky co can cu quan su tren vuong quoc nho be nay.

            Trong tinh the hien tai cua Hoa Ky Putin dang nam phan cot can trong canh bac chanh tri quoc te.  Xi Jinping can lien ket voi Putin.  Donald Trump nguong mo va to ra khiem ton truoc Putin.  Nguoi Hoa Ky duoc biet tin tong thong Donald Trump moi Putin tham vieng White House qua Moscow.  Putin pho truong suc manh quan su qua nhung loai vo khi nguyen tu co suc tan pha khung khiep nhu Putin da khoe trong cuoc bau cu vao thang ba vua qua.  Ngoai ra Putin con co:

            Trung Quoc + Tho Nhi Ky + Iran + Bac Han

            Viec tham vieng cua tan tong truong Quoc Phong Trung Quoc o Moscow vua qua  nhu mot canh cao va de doa doi voi tong thong Donald Trump ve van de Taiwan (Dai Loan), chu truong tu do hang hai tren Bien Dong va viec gia tang thue bieu nham vao thep, nhom va cac mat hang khac cua Trung Quoc.  Cuoc chien tranh thuong mai neu co giua Hoa Ky va Trung Quoc khong hai gi cho Nga  giong nhu cuoc chien tranh giua chi nguyen quan Trung Quoc voi Hoa Ky nam 1950 vay.  Trong song bac ai cung muon minh la ke thang cho khong phai ban minh.  Trong canh bac chanh tri nguoi ngoi song thich nguoi sanh co bac, diem tinh hay thich nguoi hieu thang, thich pho truong nhung khong sanh nghe co bac?  Cau tra loi cho thay ca Putin va Xi Jinping deu can mot nguoi ngoi song thieu kinh nghiem co bac chanh tri nhu ong Donald Trump. 

            Cuoc vieng tham Beijing (Bac Kinh) cua Kim Jong Un vua qua lam cho Xi Jinping rat hai long.  No cho thay Trung Quoc van con anh huong doi voi Bac Han.  Vo chong Kim Jong Un duoc Xi Jinping tiep ruoc long trong tai Beijing.  Xi Jinping tiep don tong thong Nam Han Moon Jae- In mot cach lanh nhat vao thang 12 nam 2017.  Cuoc vieng tham Trung Quoc cung tao the dung vung chac cho Kim Jong Un khi gap tong thong Trump vao thang 05 sap toi.  Nu tong thong Park Geun- Hye roi tong thong Moon Jae-In cua Nam Han chia se duong loi chung voi Trung Quoc bang cach nhan manh den su thu han Nhat Ban khien su lien ket Hoa Ky- Nam Han- Nhat Ban o Dong Bac A tro nen long leo.  Kim Jong Un to ra mem deo thi duoc tan duong.  Nam Han dong vai con thoi cho Kim Jong Un gap tong thong Hoa Ky Donald Trump.  Truoc do khong lau tong thong Trump khuyen bo truong Ngoai Giao Rex Tillerson dung phi thi gio nghi den viec thuong thuyet voi Bac Han.   Nhat Ban bi bo roi.  Do la mot danh du to lon cua Kim Jong Un, mot lanh tu tre 36 tuoi cua mot nua ban dao Trieu Tien ngoi noi chuyen ngang ngua voi tong thong mot dai cuong co so tuoi gap doi.  Hai ben se noi ve chuyen gi?

            Nhung chuyen duoc doi ben de cap co the la:

-     ve phia Hoa Ky: doi Bac Han phai huy bo chuong trinh nguyen tu

-     ve phia Bac Han: a. Hoa Ky ngung tap tran voi Nam Han b. hay xa hon quan Hoa Ky (30,000 quan) rut ra khoi Nam Han c. bai bo cam van.

            Neu hai ben dong y thoa man nhung yeu cau noi tren thi Trung Hoa, Bac Han, Nga khong phai lo so he thong hoa tien Thaad cua Hoa Ky.  Tong thong Trump se dat duoc thanh qua to lon dau tien ma cac vi tien nhiem khong dat duoc:  phi nguyen tu hoa Bac Han. 

            Neu Hoa Ky rut quan khoi Nam Han thi viec thong nhat Trieu Tien se duoc thuc hien bang :

1.      thuong thuyet on hoa duoi khau hieu nguoi Trieu Tien ruot thit.  O Nam Han tung co nhieu cuoc bieu tinh chong chanh quyen Nam Han vao thap nien 1970, 1980.  Nam 2015 dai su Hoa Ky o Nam Han la Mart Lippert bi  mot nguoi Nam Han dam vao mat.  Thu pham bi xu 12 nam tu.  Neu Trieu Tien thong nhat, uu the se nghieng ve Bac Han.   Dieu nay co loi cho Trung Quoc va Nga.

2.      vo luc nhu da xay ra nam 1950.  Do la phuong cach giai quyet van de ma nguoi Cong San A Chau thuong dung nhu da thay o Trieu Tien nam 1950 va Nam Viet Nam tu nam 1957 den 1975.  Trong truong hop nay Hoa Ky nhay vao vong chien,  Trung Quoc se dua quan de giup Bac Han.  Nga dong vai khan gia xem hai ben danh nhau.

            Nhin chung, bang cach nao Nga cung co loi.  Nam Han va Nhat Ban chiu nhieu thiet thoi.  Lieu Nam Han co giong Nam Viet Nam khong mac du co nen kinh te hang 13 tren the gioi?  Anh huong cua Hoa Ky o Dong Bac A va Dong Nam A suy giam dang ke.

            Putin tung noi thay cho Bac Han rang du co an co Bac Han cung khong bo chuong trinh nguyen tu.  Sao chuyen cua Bac Han ma Putin ranh nhu vay?  Neu Bac Han hua huy bo chuong trinh nguyen tu thi cung chi la loi hua de doi lay nhung yeu sach do ho dua ra.  Den thoi gian nao do thi loi hua bay di.  Khong co quoc gia Cong San va doc tai nao ton trong cac hiep uoc  ma ho ky ket dung noi chi den nhung loi hua.  Lien So co ton trong hiep uoc So- Nhat nam 1941 khong?  Cong San Viet Nam co ton trong hiep dinh Geneve nam 1954 va hiep dinh Paris nam 1973 khong? 

            Khau hieu thanh cong tren song bac la:

Nhat gian lan. 

Nhi truong von.

Trong song bac nguoi truong von nhung hieu thang, nong nay de bi choc gian, choc cuoi, choc tuc, choc que… de bi mat sang suot cuoi cung bi sach von.  Truong von chua han la yeu to tat thang.

            Tong thong Donald Trump hien co ong Bolton lam co van An Ninh Quoc Gia.  Ong Bolton duoc mo ta nhu nguoi co lap truong dieu hau nghia la san sang danh Bac Han va Iran. 

            Putin se tra thu Hoa Ky ve:

-     su tham bai cua Lien So  o Afghanistan nam 1988

-     su sup do cua Lien So trong chien tranh lanh nam 1991

-     su trung phat kinh te va  loai bo Nga ra khoi G8 nam 2014 bang cach hap dan Hoa Ky vao Bac Han va Iran song song voi cuoc chien nhi nhang o Afghanistan tu nam 2001 den nay.  Bac Han gay nhuc dau cho Hoa Ky, Nhat Ban, Nam Han va Trung Quoc o Dong Bac A.  Iran gay nhuc dau cho Do Thai, Hoa Ky va Saudi Arabia o Trung Dong.  Putin tim cach lam cho Hoa Ky suy yeu vi ton phi chien tranh voi tinh trang khong thang khong bai nhung keo dai day dua vo tan.  Nen dan chu Hoa Ky bi hoai nghi.  Xa hoi Hoa Ky bi phan hoa.   Niem tin va su lac quan cua dan chung giam dan.  Putin lai muon dung Hoa Ky lam suy yeu Trung Quoc trong hoan canh hien nay.  Cho den giay phut nay Putin duoc xem nhu nguoi sap xep canh bac chanh tri the gioi.

            Hoa Ky khong con la quoc gia tre nua.  Tong thong Trump la tong thong gia nhat trong lich su Hoa Ky khi nham chuc o vao tuoi 71.  Trong cuoc bau cu nam 2020 sap toi neu ong Trump tai tranh cu va ung cu vien cua dang Dan Chu co the la ong Biden hay ong Sanders, thi  vi tong thong dac cu nam 2020 co tuoi trung binh loi 75.  Do la tuoi  cua nguoi gia bao thu tu tuong, tanh tinh cau co, nghiem khac hon la coi mo,  sang tao.