BAN TIN THAN HUU SO: 105- 2017 CHU TRUONG: PHAM DINH LAN

Men goi cac em BT Than Huu 105.

Merry Christmas

Thay Lan

phamdinhlan(david)

BAN TIN

THAN HUU

SO:  105- 2017

CHU TRUONG:  PHAM DINH LAN

THAN CHUC

TOAN THE THAN HUU

GIANG SINH VUI VE

TAN NIEN 2018 VAN PHUC LAM MON

TIN TUC

*   Cac than huu biet nhieu ve toi cang ngac chien khi toi de cap nhieu den phep la vi ai cung biet toi la nguoi khong co phap danh, khong an chay, khong di chua hay nha tho mac du day truong Bo De, Co Doc va Thien Chua Giao nghia la mot nguoi tam thuong va pham tuc nhu moi nguoi tam thuong va pham tuc  khac.  Ban ngac nhien?  Co gi la.  Toi du cai tam thuong nen nhan duoc cai hiem hoi.  Toi khong co tai ba nen duoc cho cai tam thuong nhung la doi voi nguoi khac.  Tren dat khach que nguoi, noi toi nhan lam que huong thu hai, toi gap lai mot so mon sinh cua ngay nao tren co huong.  Nhung thieu nien, thieu nu ngay nao nay la ong ba noi, ngoai cua dan chau nho.  Do la su an ui doi voi nguoi ngam ngui roi khoi que huong nhu toi.  Den Hoa Ky lai phai roi khoi con de di tim cong viec de bao lanh vo va cac con con o lai Viet Nam.  Neu khong co duc tin va su nguyen cau chac chan toi phai dau kho lam.  Toi khong cam thay dau kho ma chi xem moi viec chi la su thu thach can thiet.  Hoc lop cao thi bai kho.  Su thu thach cam go la bai hoc kho ma thoi.  Khi thay thuoc Nguyen Van Rang goi cho toi bao tin Le Quang Thanh bi stroke.  Toi bang hoang khong biet lam gi hon la cau nguyen cho nguoi hoc tro co nghia nay.  Su cau nguyen nhu co hoi am.  Binh tinh cua Thanh thuyen giam va het han.  Nam 2008 Le Quang Thanh sang mien dong tham toi.  Thanh lai xe cho toi di Canada roi ghe tham Nguyen Xuan Son- Do Thi Dung o Rochester, NY.  Nhung lan sang California Thanh lai xe cho toi di San Diego tham anh chi Le Trong Buu va anh chi Nguyen Huu Cua.  Qua cuoc tham vieng nay  moi phat hien ra rang than sinh anh Buu la ban than cua than sinh cua Thanh!  Nam vua qua Nguyen Manh Hung cho biet Truong Minh Tue bi stroke.  Toi cung cau nguyen cho nguoi hoc tro qua u hien lanh nay nhu da cau nguyen cho Le Quang Thanh.  Sau hai thang toi hay tin Tue da binh phuc 80%.  Tue da email cho toi.  Qua do toi thay Tue da binh phuc rat nhieu, tam tri con minh man, loi van mach lac.  Noi den day toi xin nhac mot chuyen ma tu truoc den gio toi chua noi ra.  Khoang sau nam 2000  Chu Ba Thu bi gout (ti thap- thong phong) rat nang den noi di khong noi.  Thu goi toi.  Vi o xa toi khong biet lam gi hon bang cach goi cho Thu (tho buu dien) ba cau cau nguyen de em gap dung thuoc dung thay.  Thu la nguoi mieng du tam lanh (theo luat thua tru vi tam thua cai LANH nen mieng can cai DU DAN nen moi co Khau Xa Tam Phat.  Thanh Duong se la nguoi dau tien phan doi y tuong nay.  Khong sao cang co nhieu y cang hoc hoi nhau nhieu hon).  Chu Ba Thu lam nhung dieu toi da dan trong tho deu dang va qua that binh cua em duoc khac phuc va dut han.  Khi toi qua California Chu Ba Thu, Le Quang Thanh va Tran Dinh Van moi toi di an trua.  Suc khoe cua Thu duoc phuc hoi nhu xua.  Bay gio khi viet ve chuyen nay thi Chu Ba Thu va Tran Dinh Van deu vinh vien ra di.   Phep la da den voi gia dinh Ly Thuong Kiet qua nhung chuyen vua ke.

*   Cam on:  Chi Lien Nhu, anh Le Trong Buu, Vo Chan Bat, Nguyen Huu Cua va cac em Phung Thi Thanh, Phan Kim Ngoc, Nguyen Thi Thanh Duong, Nguyen Thi Thap ve nhung loi chuc Thanksgiving.  Nguyen Thi Thap cho biet, vi o California nen khong an Thanksgiving bang thit ga tay ma an ca thay vao do.  Phung Thi Thanh cho rang thit ga tay hoi kno, so to va dai.  An khong het nen thu lam cha bong nhung khong duoc nguoi trong nha huong ung.  Rang an!  Dung hoang phi thuc an!   Hien o Syria co mot vung dan chung bi chet doi phai an rac!!  Tien nhan chung ta cau nguyen truoc khi an com neu theo dao Thien Chua.  Cac bac tien nhan khac cam doi dua xa ba xa  nhu su ta on da co bua an hang ngay sau bua an.  Nguoi Nhat ngay nay van gig loi cam on  truoc khi an com.

*   Qua Nguyen Thi Thanh Duong va bai viet ve truong Ly Thuong Kiet toi duoc biet giao su Vo Chan Bat, giang nghiem vien Dai Hoc Khoa Hoc hien o New York.  Anh Bat biet nhieu ve cac truong hoc tu thuc o Sai Gon.  Anh biet anh Le Trong Buu, Le Tan Loc, Tran Kim Sa, Vu Ngoc Dam, giao su nien truong Dinh Van Lo va em cua gs Lo.  Anh nhac cho toi vai truong tu thuc o Sai Gon ma toi quen nhu truong Dong Tay Hoc Duong (hinh nhu chu la chu tiem vang Nguyen The Tai) tren duong Paul Blanchy, Huynh Thi Nga (gan Cite Heraut- Tan Dinh), truong Hoai An o Phu Nhuan.  Toi quen noi voi anh ve truong Victor Hugo.  Truong nay  sau nay la tru so cua Tong Lien Doan Lao Cong Viet Nam tren duon General Chanson sau doi thanh Nguyen Van Thinh roi Le Van Duyet.  Truong nam gan vuon Ong Thuong day ke toan, steno, tieng Quang Dong (Cantonnais) cho nguoi tim kiem viec lam.  Ong Leuret, sang lap truong Paul Doumer o Ha Noi, lap truong Leuret tren duong Colonel Grimaud (Pham Ngu Lao).  Sau truong Leuret doi ve duong Suong Nguyet Anh (truoc la Leon Combe) do O. Can Van To lam hieu truong.  Truong Le Ba Cang dau tien nam o Quan I (vung toa an, kham lon <sau la Thu Vien Quoc va Phu Quoc Vu Khanh Van Hoa> truoc khi doi ve duong Audouit (Cao Thang).  Truoc 1954 duong Richaud Prolongee (Phan Dinh Phung.  Sau 1975 la Nguyen Dinh Chieu) chi den duong Audouit.  Sau nay moi keo dai xuong duong Hui Bon Hoa doi thanh Ly Thai To.  Tru so cua Uy Ban Kiem Soat Dinh Chien (Canada, Ba Lan, An Do) nam trong vong thanh doc theo hai duong Armand Rousseau (Hung Vuong) va Hui Bon Hoa (Ly Thai To).  Noi day la noi cac hoc sinh tu classe de seconde tro len hoc PMS (Du Bi Cao Dang Quan Su- Preparation Militaire Superieure).  Con khuon vien truong Phan Sao Nam o Cho Dui la cai villa cua ‘thay’ Sau Ngo, vua co bac khet tieng o Sai Gon.  Truong Kien Thiet dau tien nam tren duong Nancy gan Cho Quan (Cong Hoa)  Sau truong cung ten to lon hon duoc xay  tren duong hem Richaud prolongee gan duong Tran Qui Cap (ten cu Testard).  Luc ay chua co duong Tran Qui Cap.  Phan tren tu rap Nam Quang tro len la duong Testard sau noi voi Cao Thang moi dat ten VN la Tran Qui Cap (sau truong Chasseloup tuc J. J. Rousseau tuc Le Qui Don).

VAI CHUYEN QUANH TA

Chuyen La Da Qua

          Chung toi co noi qua ve cac de tua Thien Nhap The, Toi Den Voi Cham Cuu Tri Lieu, Chuyen Ve Chua Jesus.  Nhung nguoi quen biet toi ke ca nguoi trong gia dinh deu khong biet nhieu ve toi. 

          Toi den voi Thien (Zen) nhu mot nguoi quo quang khong su phu ma chi tu doc sach  va thuc hanh voi muc dich tam thuong: chua chung mat ngu cua toi vao thap nien 1960.  Toi thu tap Yoga nhung khong thay ket qua ro ret.  Mot hom di ngang nha sach Hoa Binh gan Vuong Cuong Thanh Duong Sai Gon toi dung lai va vao nha sach.  Tu nhien toi lat cuon Thanh Kinh va dung doc say sua.  Xong toi mua cuon Thanh Kinh de ve nha doc tiep.  Toi bi loi cuon boi nhieu cau chuyen khac nhau trong quyen sach dac biet nay.  Do la cuon sach lich su? luat phap? ton giao? phong tuc co? dau tranh dam mau trong kiep song du muc?  duc tin doc than?  phep la qua chiem bao, bao diem? v.v.  Tu do no dan toi den voi Zen.  Dan dan tam toi kha on.  Toi khac phuc chung mat ngu bang Thien nguyen.  Toi chiu anh huong cua ba ngoai toi ve su cau nguyen.  Chac chan thoi nien thieu ba toi la mot my nhan vi cac di va me toi deu la nguoi dep.  Trong ba toi sang trong va sang lang  mac du ba khong den truong hoc ngay nao nhu tat ca cac nguoi nu vao thoi dai cua ba.  Ba khong hoc nhung ba co tri nho va kha nang toan hoc rat doc dao.  Hang ngay ba cung nuoc ngoai ban Thien va khan vai dai dong rat van chuong.  Toi rat thich nhung khong sao nho va bat chuoc loi khan nguyen nhu ba duoc. 

          Toi khong thich nhau nhet.  Khong thich dam dong.  Khong thich tranh hon thua  nhung khong de dang dau hang truoc bat cu su kho khan nao.  Khong hieu thang, khong hieu danh, khong hieu dong nhung khong nhu nhuoc, khong khiep nhuoc, khong bieng nhac thu dong.  Rat cau tien nhung khong thich a dua theo tu trao nao ca.  Khong nhin doi qua mau hong cung khong nguyen rua doi.  Thi ra truoc toi nguoi ban chi than cua toi da co tat ca cac dac diem bam sinh ay.  Anh khong hoc noi vi su phu nao ca.  Ban toi bam sinh nhu the nhung khac voi toi la khong viet ra thanh loi.  Neu khong ton giao nao vuot qua chan ly thi tren doi nay khong co gi qui hon su cong bang.

          Nguoi ta cho rang nguoi Thien se co nhung dac diem nhu:

-     linh cam nhay ben

-     duoc su pho tri sieu nhien

-     dan than vao doi qua cong tac y te, xa hoi

-     thuong gap nhung nguoi cung chung dong dien

-     duoc goi can v.v.

          Lan luot chung toi ghi nhan va kiem chung  nhung niem tin ghi tren de nguoi doc chiem nghiem, dat cau hoi va thao luan neu can thiet.

Linh cam nhay ben

          * Khi lai xe den cho la neu bi lac loi trong vong 05 giay toi biet minh da lac loi va tim ngay loi di dung. 

          * Khi toi chua binh bang cham cuu tri lieu toi chi can nhin sac va van thi doan biet binh va tim nguyen nhan cua binh de tim huyet thich ung de chua tri.  Cung mot hien tuong binh nhung nguon goc cua no co the khac nhau.  Khi day hoc cung vay.  Toi san sang khai thong nhung thac mac khong dam noi ra cua hoc sinh vi so ban be cuoi. 

          * Cuoi nam 1986 toi den California.  Hai nguoi con trai cua kien truc su Huynh Van Chanh, ban cua chau toi, den tham toi.  Luc ay hai chau Hai va Ha deu la ky su.  Toi khuyen ca hai nen theo nganh y.  Nguoi em ve noi lai voi ong ba Chanh.  Ca nha deu hoan nghinh su goi y nay.  Tuc thi nguoi em xin nghi viec de hoc va chuan bi thi vao truong Y Khoa.  Hai ba nam sau nguoi anh noi chi nguoi em.  Hien ca hai deu la bac si y khoa o California.  Do la lan gap dau tien va duy nhat cua chung toi nhung no dua den mot ket qua vo cung ly thu.  Neu y nay roi vao tai  cap vo chong nao khac co the toi bi chui rua nang ne!  Ong ba Chanh la nguoi hoc thuc rat mo dao Phat nen du binh tinh nhan thuc tam quan trong ve loi noi cua mot nguoi ma ong khong quen biet mac du ong biet anh toi.

          * Toi co mot nguoi chi ho o cung tinh vay ma suot ca doi o Viet Nam hai chi em chi gap nihau mot lan duy nhat vao nam 1967.  Chi Nguyen Kim Lieng la pho truong ty Ngan Kho Binh Duong va la chu truong tu thuc Nguyen Trai rong lon co lop de nhi va de nhat sau khi than phu va anh cua chi, giao su Nguyen Tien Sanh, mat.  Mot thoi chi noi tieng la nguoi dep va an mac sang trong trong tinh.  Vao thap nien 1980 chi duoc hai nguoi con o Canada bao lanh.  Nguoi con trai truong cua chi dinh cu o Hoa Lan.  Chi noi lien lac voi toi qua Hoi Ai Huu Binh Duong do anh Nguyen Huu Cua lam Hoi Truong.  Song o xu nguoi chi an chay truong va hanh Thien nhu mot phuong phap duy tri suc khoe va lang dong cuoc song co don o nha khi con cai phai lam viec moi ngay.  Mot hom chi goi tham toi.  Trong luc noi chuyen tu nhien chi noi den  vo cua nguoi con truong cua chi, mot ky su lam viec cho cong ty Philips o Hoa Lan, bi dau ban tay, ngon tay dau nhuc va co rut khong su dung computer duoc.  Chi noi nhu the nhu la mot tin tuc vi chi khong biet toi biet cham cuu.  Chi buon cho dau vi chua tri du thay ma chua thay ket qua neu khong giai phau theo loi bac si.  Toi khong biet ba nguoi con trai cua chi.  Toi co doc mot bai tho, mot bai viet va but hieu cua nguoi con truong cua chi.  Qua van phong va but hieu toi biet phan nao ve con nguoi.  Vi le style c’est l’homme meme.  Ten va but hieu cung noi len duoc dieu gi.  Toi cho chi biet toi biet cham cuu.  Toi goi chi mot buc tho nho chi mua kim cham cuu va mot quyen sach cham cuu goi qua Au Chau cho chau.  Toi kem theo cac huyet can dung de chau chua chung binh dau tay cua vo chau.  Chi noi: “Lam sao chau no lam duoc?”  “Cu lam theo loi dan cua toi.  Toi biet chau lam duoc.  Va day se la con duong moi cua chau.”  Toi noi.  Duoc tho toi chau goi toi va toi khong noi gi khac hon nhung loi dan trong tho trong do co chi dan cach tim huyet don gian va ro rang.  Chau bat dau chua chung tay dau rut cua vo chau.  Ky dieu thay!  Viec chua tri co ket qua ngoai su mong doi.  Chau phan khoi va nhat quyet ghi danh hoc nganh cham cuu o Hoa Lan trong dieu kien kha cam go vi vua lam viec vua hoc nganh hoc moi.  Bon nam sau chau tot nghiep va bat dau chua tri cho binh nhan.  Trinh do cham cuu cua chau hien nay rat cao va rat tan tien qua nhung kham pha moi cua cac nha khao cuu Hoa Lan, Phap, Duc, Dan Mach ma chau duoc tho giao.  Hang nam chau phai tham du cac lop tu nghiep khi thi o Hoa Lan, khi thi o Dan Mach,  khi thi o Bi.

Su pho tri sieu nhien

          * Tu thuo au thoi tu nhien toi cam nhan duoc dieu nay.  Nhung thang song o que ngoai dan lang biet den su dan di cua toi.  Khong biet vi sao dan lang don rang trong lang co nhieu ma thuong xuat hien tren cay chay (elephant tree- Artocarpus tonkinensis) va cay mua cua (devil’s tree ten khoa hoc:  Alstonia scholaris) nhung toi van ung dung di tu dau lang den cuoi lang vao nhung dem toi nhu muc vi cac hang tre den ngom trong quanh nha lam ranh dat doc theo cac duong xe day cat trang. 

          * Nam 1950 toi bi dua ra Phong Nhi (2eme Bureau) o Phu Long de dieu tra ve viec toi dan Nguyen Van Pierre (chau ba hai Nhiem, chu lo voi gan nha cua Truong van Mang sau nay) va Nguyen Van Sam (chau ba giao Xuoc, me cua anh Nam va chi Xuyen sau doi ve Bung) di vao Chien Khu.  Trong luc cho doi den phien toi bi tra tan thi ach Duyen xuat hien va can thiep cho toi duoc tu do va khoi bi tra tan.   

          * Ngay 30-04- 1975, sau khi ong Duong Van Minh tuyen bo dau hang, toi chay ve Phu Long ruoc vo con toi o nha ong nhac toi dem hom truoc vi so Lai Thieu bi phao kich.  Ve toi nha thi nghe dan phao no vang ren.  Mot cuoc dung do dam mau giua quan Cong San va doan quan xa cua Su Doan 25 mo duong mau ve huong Sai Gon.  Xe chay, nguoi chet nam ngon ngang.  Mot chien xe tang chay  truoc nha toi.  May man khong co bo doi bo tri o do  nen khong viec gi xay ra.  Neu toi ve nha tre vai phut thi co the gap nan hay it nhat la chung kien canh mau do thit roi ghe ron.  

          * Con cua nguoi truong khu (anh hai Mui truoc lam tho moc) danh lon voi con toi.  Han dung dao dam con toi.  May man con toi doat duoc dao va danh cho han mot tran de nho.  Vo nguoi truong khu va vai dua con lay da, gach lieng vao nha toi.  Mot cuc gach suyt cham vao cua so truoc ban tho vua Quang Trung.  Ky la thay!  Khong day mot tuan le sau nguoi dan ba hung du kia bi mot anh cong an tinh dung mot vien gach lieng be bong dai chet tuc khac.  Toi khong muong tuong anh cong an nay lien manh nhu the nao den be bong dai khong cach nao cuu chua duoc.  Sao khong phai la dau, mat, nguc, chan ma la bong dai?  Suot 10 nam tu 1975 den 1985 toi song thieu su bao ve cua cong ly  cua loai nguoi  nhung co Thien ly che cho. 

          * Du khong lam gi ra tien va song trong canh ngheo cung cuc toi khong mot tieng than van cung khong ban bat cu vat gi trong nha.  Con cai tiep tuc di hoc, lai con hoc dan nua!  Hang nam van gio vua Quang Trung trong canh ngheo cua minh.  Ky la thay!  Truoc ngay gio thi co nguoi mang vat nay vat kia den.  Mot nguoi chau vo lam viec cho truong Cao Dang Lam Nghiep, cac em Dang Van Hai, Dang Van Nam va Nguyen Tu Tam tu Hoc Mon qua tham du va phu giup cho dam gio giu duoc sac thai  trang trong thoi tien 1975 cua no.  Bay gio Hai va Nam da mat.  Tam la tin huu Thien Chua Giao vuot bien bang nhieu nga: bien, rung, mien Bac va bi bat nhieu lan.  Khi thanh cong den Indonesia thi bi cuong bach dua ve Viet Nam nhung sau do duoc cho ca gia dinh (vo va hai con) sang dinh cu o Michigan.  Dieu dang noi la suot 10 nam dai toi khong lam gi ra tien, cuoc song bap benh vo dinh nhung toi khong no ai ca ke ca me toi va gia dinh ben vo.

          * Mot nguoi ban ru toi di Vung Tau.  Toi khong buon hoi de lam gi nhung chiu di cung voi anh ay vi da hai nam chua ngoi xe do con noi chi den chuyen di Vung Tau , thanh pho nghi mat sang trong.  Ra den do toi ghe tham ban Nguyen Duy Hy tren duong Truong Cong Dinh vi khi xe do chay ngang qua do toi thay co nguoi dung truoc nha mac du toi nghe tin anh Hy da roi Vung Tau nam 1975.  Toi nhu nguoi mac bay khi vao can nha nay vi nguoi chu moi la mot thanh vien cua MTGP.  Ao toi dam mo hoi vi nhung cau hoi don dap cua ong chu nha moi nay.  Toi khong biet lam cach nao thoat ra khoi noi do.  Ngo ra ngoai san toi thay cay song doi.  Toi chuyen cau chuyen sang duoc tinh cua la song doi.  Ong chu nha MTGP lang nghe co ve quan tam vi hinh nhu ong co vai chung binh ma toi de cap qua.  Tu chuyen nay toi duoc moi uong tra va tu tu rut lui ve phia day nha la noi ban toi quen voi  ky su T., nguoi Hue, dang dieu khien chuong trinh lam ong nuoc noi lien Phuoc Tuy- Vung Tau.  Ong ban nay cho biet ong co lien he voi nha thuoc Tay T.V tren duong Cao Thang.  Ong rat binh tinh khi nghe toi noi ve chuyen khong hay vua xay ra.  Ong moi toi an com.  An xong ong cho cong nhan dan toi di den mot dia diem khac de ngu.  Sang day ban toi va toi ra ben xe ve Sai Gon khong kip chao tu gia ky su T.

          * Toi bi cong an Bao Ve Chanh Tri Song Be (ten moi cua Binh Duong) va TP Ho Chi Minh (Sai Gon) dieu tra .  Gia dinh toi chi biet chuyen o dia phuong va khong biet gi chuyen toi bi dieu tra o Sai Gon.  Nguoi cong an o Binh Duong to ra gay gat voi toi.  Mot hom anh den nho toi chua chung dau lung vi lam dung sac duc.  Tu do anh chuyen giao viec dieu tra hang thang cho nguoi khac.  Nguoi dieu tra toi o Sai Gon to ra tu te voi toi.  Khong biet anh noi that hay noi rao voi toi rang em gai cua anh la hoc tro cua toi va co ay rat thich gio day cua toi.  Chuyen trinh dien o Sai Gon keo dai den nam 1983 nhung toi khong cho me,vo va cac anh toi biet.  Toi chi noi cho anh Hung hay khi chung toi den trai ty nan Palawan.  Khi bi giu trong nha anh Nguyen K. L., mot nguoi ban goc o Kim Long, Hue, toi yen tri ngay tu toi da den.  Toi van binh tinh va cam thay buon ngu la thuong.  Nho vay toi khong phai suy nghi gi ve canh den toi cua nhung ngay sap toi de lo nghi va buon ba.  Dem do toi nam chiem bao thay Chua Jesus lan thu nhi dung vao ngay 27-01 nhu da thay nam 1965.  Mung qua!  Toi mo mat thi thay tay toi van con khoa chat tren chiec ghe sa- long trong nha anh L.  Sang hom ay toi duoc tra tu do nhung giay to cua toi deu bi cong an giu va toi phai trinh dien cong an TP Ho Chi Minh moi tuan mot lan vao ngay thu tu.

          * Dem xuong thuyen vuot bien toi bi roi vao trang thai vo thuc tren 30 gio dong ho.  Den khi gap tau Jean Charcot tu nhien toi tinh tao nhu chua xay ra chuyen gi.  Toi chot nghi ra co mot luc sieu hinh nao do lam cho toi met moi cuc ky de khoi phai so hai kinh hoang tren bien ca.

          * Dem cuoi cung toi sap roi gia dinh va Lai Thieu de di vuot bien, nguoi truong khu dap cua ngo i am va ra linh con trai truong cua toi den xa kham suc khoe de thi hanh nghia vu quan su.  Thi ra khong co viec kham suc khoe gi ca.  Em vo Tan Quang den gia tu voi mot gio trai cay.  Anh cho biet sap di Toronto ngay hom sau.  Trua hom do con toi di Sai Gon.  Vai tieng dong sau toi cung len duong.  Gia tu Lai Thieu!  Gia tu to am! 

          * Hai dem toi ngu o nha anh toi deu bi cong an phuong xet nha.  Ca hai lan ho deu khong den phong noi toi nam.  Lan thu hai su kham xet nha dien ra luc 12 gio trong khi anh toi va toi duoc dan phai roi khoi nha luc 2 gio dem  de duoc cho di Tra Vinh.  Dem hom ay chung toi mat ngu nhung khong tre hen.  Chung toi roi Sai Gon vao mot dem troi mua lat phat.

          * Luc den trai ty nan Palawan chung toi bo vo khong biet di dau va lam gi de co cho o trong trai vi khong quen ai den do truoc cung khong co tien de mua lai cho o cua nguoi sap chuyen trai.  Tu nhien co mot nhom nguoi trong rat bui doi den ruoc chung toi ve o chung voi ho.  Nguoi thi goi chung toi bang bac.  Nguoi goi bang bo.  Nguoi goi bang chu.  Moi viec xach nuoc, lanh luong thuc va nau nuong deu do ho tu nguyen lam cho chung toi.  Sang nao ho cung pha ca phe va chuan bi thuc an sang cho chung toi. 

          * Khi len trai Bataan, trong luc ngoi trong phong lam thu tuc phan phoi cho o trong trai voi 10 vung khac nhau,  Au Di nhin qua ke vach  va hoi con toi:

“May o dau den vay?”

“O Palawan.  Con toi dap. 

“Tao co mot nguoi quen o Palawan”  Au Di noi. 

“Ai vay?”  Con toi hoi. 

“Giao su Pham Dinh Lan”  Au Di dap.

“Giao su Pham Dinh Lan la ba toi”  Con toi noi.

“Thiet khong may?  Vay ong dau roi?”  Au Di hoi mot cach ngo vuc.

“Ba toi di tim nha.”  Con toi noi.

Au Di la mot nguoi Hoa o Lai Thieu.  Anh cam mot doi guoc son mai di ga nguoi ban de co tien chi xai trong trai.  Viec mua ban tam ngung.  Anh dan toi di tim mot cho o trong vung V chung voi nhung nguoi Hoa khac.  Mot ngay chua nhat vo Au Di bong bi dau lan lon.  Au Di tim xe cho vo len binh vien nhung khong co.  Tieng Anh cua anh ngheo nan.  Anh bong nho den toi.  Toi den chua cho vo anh.  Con dau diu han.  Mot hom gia dinh cua Be , con ong hai Sa tuc Henri o trai bui va con nuoi cua ong ba Hoan Xuong, den trai Bataan thi bi dau nhu vo cua Au Di.  Au Di dan Phuong, con gai cua Be (trung uy) den gap toi.  Toi chua nhu da chua cho vo Au Di va moi viec deu tro lai binh thuong.  Trong tai Bataan Hong Phat than voi toi con gai ong ay len con suyen moi dem khien ong khong ngu duoc.  Toi chua cho con gai ong Hong Phat va Hoang Tien Minh, nguoi Nha Trang, ve chung suyen voi ket qua tot dep.  Hong Phat ra linh cho cac con gai cua ong: “Tui bay phai lo com nuoc cho ong.  May thang con trai phai xach nuoc cho ong tam.”  Hoang Tien Minh lay day dan lam kim cham cuu cho toi trong trai.  Cuoc song o hai trai ty nan deu na na nhu nhau.  Gia dinh Au Di o Oakland, CA.  Gia dinh ong Hong Phat o Los Angeles, CA.  Hoang Tien Minh tu North Dakota da di chuyen ve California va da co gia dinh tu thap nien 1990.

          * O Hoa Ky toi bi tai nan xe co 03 lan:  02 lan do nguoi khac lai va 01 lan do toi lai.  Trong ba lan tai nan, ba chiec xe deu vo phuong sua chua nhung nguoi tren xe deu vo su ke ca khong bi tray trua!

Dan than vao doi bang cong tac y te xa hoi

          Toi la nguoi day hoc nen khong bao gio nghi co ngay dan than vao cong viec y te bang phuong phap Dong Y ma mot nguoi Tay hoc nhu toi khong he de tam den truoc do.  Toi da tu phe bo vo cong  sau khi nghi viec day hoc.  Vay ma bay gio lai phai doc cuon sach cham cuu mot cach bat dac di  nhu da trinh bay trong bai Toi Den Voi Cham Cuu Tri Lieu.  Tri toi toi sam khong hieu gi ca nhung toi khong bo cuoc lai con tu tim phuong chap de tu lam cho minh hieu mot chuyen ma tu truoc den gi toi khong he quan tam.  Do la cau hoi cua chau Nguyen Thanh Quan tuc thi si Nguyen Hoan Nguyen voi toi sau nay: “Bay gio bat dau tu cho nao?” khi cam cuon sach cham cuu cua Thuong Truc.  Vay ma chi trong hai tuan le toi thay no quen thuoc.  Toi tu cham cho toi de tim hieu huyet nao cho cam giac gi va bat dau chua chung nhuc dau cho chau Le, con cua nguoi lang gieng.  Tu chuyen nay dan den chuyen ong Nguyen Van Long, ong nhac cua Vo Van Bay (Bay Vo) va duoc bao Song Be dang len cung voi danh su cham cuu Nguyen Tai Thu vi ca hai deu chua lanh mot loai binh (bi stroke khong noi duoc), mot chuyen o Phap va mot chuyen o Lai Thieu.  Toi khong khoi mim cuoi vi Nguyen Tai Thu la phuong hoang con toi la ga trui.  Ga trui duoc dung canh phuong hoang nhung toi khong han hanh cung khong chut mac cam tu ty nao ca vi cuu canh cua viec tri binh la tri het binh cho khong phai can den ten tuoi, hoc vi hay thoi gian hoc hanh kho nhoc.  Do la thai do thang bang cua nguoi Thien nguyen.  Khi toi chua cho ong Long noi lai va di dung binh thuong, ong Nguyen Van Nho bi enh lung luc nao cung ngo len troi het binh,  ong hai Duc tho moc com lung vi vac cai divan, thang lung; ong Phan Van Trang tuc Phan Kinh Trai, em cua thu hien Trung Viet Phan Van Giao het chung lang tai v.v.  Ong Trang goi toi la Ton Su.  Toi nan ni ong dung goi nhu vay co hai cho an ninh ban than cua toi.  Ong noi: “Khong goi nhu vay thi khong cong bang vi ong la nguoi co nhieu diem la ma toi nhan thay.  Ong la chau vo cua toi.  Toi o day 30 nam ma khong biet ong.  Khi biet thi duoc ong chua het chung lang tai lai thay mot nguoi noi lai duoc sau chung dot qui, mot nguoi enh lung ngo len troi, mot nguoi khom lung nhin xuong dat, mot nguoi thay che duoc cuu  tro lai binh thuong.”  Chinh ong Trang khuyen ong Nguyen Dong Qui dung di xuong binh vien Cho Ray ma dan ong Qui den gap toi.  Toi nghiem nhien tham du  vao viec chua tri binh tu Viet Nam den trai ty nan va dung lai o Hoa Ky.  Day la thoi gian ngheo nhat trong doi toi lai la thoi gian hanh phuc nhat trong tam toi.  Toi cam on Thuong De cho toi nem trai dang nhung tranh duoc cai nhuc.  Cam on vo con toi chiu kho vat chat de toi dong gop chut cong suc voi doi trong canh cung cuc va tan cung kho cua nhau.

          Cung co nguoi thuong toi va khuyen toi than trong voi chanh quyen.  Toi co nghi den chuyen bat lanh co the co nhung voi quen di.  Lien sau do nam Tuong, Hoi Truong Hoi Chu Thap Do huyen Thuan An (Lai Thieu), den nho toi chua chung nhuc dau.  Nhan co hoi nay toi neu thac mac cua toi nhung ong tran an toi va khuyen toi cu tiep tuc neu thieu cai gi cho ong hay.  Do la giay phep mieng hanh nghe cham cuu mien phi cua toi.

Gap nhung nguoi cung dong dien

          * Nam 1965 toi coi thi o Can Tho cung voi mot nu giao su.  Chieu hom ay co moi toi den nha co va chi cho toi mot thung sach qui nhung la loai quoc cam thoi bay gio.  Me co nhin thung sach voi net mat buon rau.  Vi do la bo sach dac biet cua chong ba tu Phap dem ve.  Chong ba vua ve nuoc thi bi bat day ra Con Dao va khong thay tro ve.  Co giao noi: “Toi biet ong la nguoi xung dang doc bo sach nay.”  Toi co ve tru tru vien le toi o khach san nen ngai mang vat cong kenh o noi la.  Thuc su toi ngai Quan Canh o Phu Lam xet va gay kho de.  Re cua chu toi giup toi mang bo sach ve Sai Gon an toan tren xe do Nhan Nhut.  Do la bo Das Kapital (Le Capital) gom 28 quyen in vao thap nien 1920 giay day va vang rat tho.  Do la nguoi toi gap mot lan duy nhat.  Ten co la Bui Thi Nguyet.  Uoc gi co Nguyet doc duoc bai nay de co dip gap lai lan thu hai.

          * Vi mot buoi ket xe tren Quoc Lo 13 ma toi quen voi mot hoa si vo danh, Pham Van Ba.  Sau loi 30 phut chuyen tro anh cho toi biet anh o gan binh vien Binh Duong va hua se den nha tang toi mot mon qua.  Mot thang sau anh den nha (luc ay toi o nha me toi) va tang toi buc tranh Da De duoi tua de La Guerre ou La Paix?  Buc tranh co y nghia duoc tang cho nguoi hieu no du xuat phat tu mot nguoi co tu tuong sau sac nhung khong duoc ai biet den trong nganh hoi hoa.  Nam ay anh toi va toi thanh lap mot lien danh ra tranh cu Quoc Hoi Lap Hien.  Lien danh chung toi bi cac lien danh khac cho la lien danh cua chanh quyen.  Dieu ro rang anh toi la tham phan, doc su hanh chanh, tham chanh van phong phu Tong Thong, chanh van phong bo Noi Vu.  Toi la thay giao tuc la cong chuc nganh giao duc cua che do.  Pham Van Ba phan ung lai rang: “Cac ong nhu la ‘gai nha lanh’ sao lai them dia vi gai nha tho?”  Mot lan nua toi rat ngac nhien ve su ben nhay chanh tri cua nguoi hoa si vo danh nay.  Anh co vai nhan dinh chanh tri giong ong Nguyen Phut Tan, mot nguoi Viet co quoc tich Anh luc bay gio.

          * Cuoi nam 1968 anh Ta Ngoc Tuong va toi an com o nha hang cua dieu khac gia Le Van Yen.  Xong anh Tuong cho toi den nha ong Le Van Suu tren duong Ngo Quyen.  Anh Tuong va ong Suu noi ve chuyen ong Suu du hoi nghi Phat Giao o An Do.  Toi khong de y nhieu den chuyen hai nguoi dang noi.  Khi ra ve tu nhien ong Suu tang toi mot anh Phat ngoi duoi goc bo de.  Mot buc anh tuyet dep ma tu truoc den gio toi chua duoc thay.  Hien toi con giu va tho trong nha.  Do la mot trong nhieu truong hop nhung nguoi toi chi gap mot lan nhung da de lai trong toi nhieu ky niem sau sac.

          * Anh Tran Van Pho, mot giao su nguoi Hue day o Binh Duong, biet toi nhung khong than va ikhong co dip noi chuyen voi toi lan nao.  Sau nam 1975 tinh co anh gap toi o Phu Cuong.  Anh moi toi ve can nha la ngheo nan cua anh gan duong ray xe lua.  Tu nhien anh noi voi toi: “Anh la nguoi rat dac biet.  Khong ai biet tron ven ve anh.  Anh nhu con rong bay tren troj nguoi thay cai dau thi noi cai dau dep.  Nguoi thay cai lung thi noi cai lung dep.  Nguoi thay cai duoi thi noi cai duoi dep.  Nguoi hoc voi anh noi anh la ong thay Su Dia, Cong Dan gioi.  Nguoi thi noi anh giai Tu Vi hay.  Nguoi duoc anh chua lanh binh noi anh la thay thuoc gioi v.v.  Khong ai thay tron ven ve anh duoc.”  Sau cuoc noi chuyen va uong tra, anh vac cuoc ra dao  mot vat gi chon duoi duong ray phu day da xanh ngon ngang.  Anh lay len mot cai hop goi rat ky va lay ra cho toi ba vien thuoc dac biet goi trong boc sap.  Anh cho biet do la linh duoc do mot than nhan cua anh la ngu y trieu dinh Hue luu lai.  Cho den khi toi roi khoi que huong ba vien thuoc ay van chua duoc dung den.  Tu do den nay toi khong co tin tuc gi ve anh Pho.  Khong biet bay gio anh o dau?  con song hay da mat?

          * Toi gap anh Tot (khong biet ho) qua anh toi sau khi anh toi di hoc tap ve.  Truoc nam 1975 anh Tot lam viec cho mot so My.  Khi anh toi hoc tap ve anh Tot lam quen voi anh toi vi nha anh tren duong Tran Qui Cap gan nha anh toi.  Thinh thoang hai nguoi ru nhau di uong ca phe de chuyen tro.  Theo anh toi, anh Tot gioi ve tuong so va que dich nhung anh ngo y muon nho toi huong dan ve Tu Vi.  Toi khong quan tam ve loi de nghi nay vi xa nha va vi toi tu phe vo cong lau roi.  Dem 25-05-1985 nhom to chuc vuot bien tu choi nhan anh toi va toi ma chi cho em toi va con truong toi di ma thoi.  Anh toi va toi dan em toi ra quan ca phe va chuc phuc cho em va con toi vuot bien thanh cong.  Hom ay cup dien.  Chung toi ngoi gan mot cai ban nho dat duoi goc cay dau tai goc duong Phat Diem va Bui Thi Xuan cung chieu voi nha tho Huyen Si.  Anh toi goi anh Tot ra uong ca phe voi chung toi.  Gap anh Tot toi cho anh biet nhom to chuc vuot bien tu choi nhan hai anh em toi.  Anh Tot yeu cau toi ngoi dinh tam va cho anh mot con so.  Su dinh tam doi voi toi da tro thanh mot thoi quen.  Trong vong 02 phut toi mo mat va noi: So 1.  Anh Tot cuoi xoa.  Anh mo ban tay ra trong do co so 1 ma anh viet va cho em toi xem.  Anh noi: “Hai anh di duoc!”.  Anh Tot vua dut loi thi con toi dung xe dap va noi nho voi toi: “Bac Tu <chi dau chung toi> co chuyen muon gap bac nam va ba.”  Toi khong de y nhieu den viec chi dau toi nho con toi di kiem chung toi ma thac mac tai sao con toi biet toi o do ma den?  Chung toi khong noi uong ca phe o dau.  Luc bay gio Sai Gon co vo so quan ca phe via he.  Troi toi, chung toi ngoi khuat duoi goc cay dau de tien noi chuyen thi tham.  Anh Tot hoi thuc: “Cac anh den do ngay.  Di duoc roi do!”.  Chung toi voi va chao anh Tot.  Anh chuc phuc cho chung toi.  Khoang cuoi thap nien 1990 anh Tot duoc con bao lanh dinh cu o Hawaii.

Goi can

          Thien la the duc tinh than.  Khac voi cac loai the duc va the thao khac nguoi Thien phai co CAN moi du kien nhan hanh Thien.  Neu khong co CAN thi se bo cuoc nhanh chong sau mot vai thu thach nhu bi binh, gap xui xeo, ray ra trong nha v.v..  Can duoc goi qua cac giac chiem bao hay su dam me ve mot viec gi.  Neu cho rang co su hoa kiep con nguoi sau khi chet thi nhung than dong la nhung nguoi da lam mot cong viec gi do xuat sac nhung con do dang nen ho tiep noi cong viec do trong hien kiep mot cach phi thuong o tuoi au tho cua ho.  Mai den nam 1980 toi moi hieu duoc su goi can khi vi giao su than yeu cua toi, Giao Su Chau Long,  dan toi gap mot thanh nien an mac ky di trong mot villa o Da Kao.  Ba chu nha la nguoi Binh Duong nhung toi khong biet ba .  Vua gap toi nguoi thanh nien noi: “Vi ong nay ma suot dem hom qua toi khong ngu duoc.”  Nhung nguoi co mat gom thay toi, ba chu nha, vo mot Tong Uy Vien Kinh Te (tong truong) va toi khong hieu anh ay noi cai gi.  Anh ay noi chuyen rat lon.  Ba chu nha hoang so dong cua kin mit vi so cong an phuong.  Anh ay noi: “Toi hom qua Duc Quan The Am giang xuong va bat toi lap lai mot bai tho noi ve ong nay.  O day ai co may va bang nhua de toi lap lai bai Thanh Thi dai cua Me Quan The Am.”  Thay toi co bang nhua.  Ba vo ong Tong Uy Vien Kinh Te ve nha  dem lai mot cai may thu bang.  Nguoi thanh nien an mac ky di ngoi tinh mot vai phut roi bat dau doc  630 cau tho lien tuc khong vap vap, khong ngung nghi.  Doc xong ong bi khan tieng va met la.

          Thay toi dua toi cuon bang de nghe o nha.  Hai thay tro chia tay.  Toi dap xe ve huong tay bac.  Thay dap xe ve huong dong bac.  Ve nha toi  nong long muon nghe bai Thanh Thi nhung khong co may.  Toi den nha re cua chu toi o Hiep Binh Xa de muon may nhung khong co.  Luc bay gio it ai con may moc gi trong nha.  Tat ca deu duoc ban de doi gao an.  Toi coi xe dap chay lang thang doc theo bo song Lai Thieu va ghe nha nguoi chi ho.  Sau nhung cau chao hoi toi noi voi chong chi  ve cuon bang dang can mot cai may de nghe.  Chong chi ho toi noi ngay: “Hay qua!  Thang An moi goi ve hom qua mot cai may.  Cau dem ve nghe di.” 

-     Khong duoc dau anh ba.  Dao nay toi xui xeo lam.  Lo bi cong an tich thu thi phien lam.  Toi noi.

-     Hoi dau ma cau lo.  Cau dung ngai gi ca.  Anh ba noi.

Du anh ba co long tot toi cung khong nhan.  Toi chao anh va dap xe ve nha.  Vua ve den nha thi chau Hung cung den voi cai may ma chau An o Phap vua goi ve.  Toi vui suong trong long va tu nghi: “Duc Quan The Am khong muon loi cua Me duoc ghi bang bang moi va phat ra bang may cu.”

          Toi khong hieu rot rao 630 cau Thanh Thi nhung hieu it nhieu ve tien can, tien kiep cua minh xuat phat tu Jerusalem sang Anh, tro lai Jerusalem roi sang An Do, Trung Hoa, Cambodia roi 04 kiep o Viet Nam.  Thi ra toi yeu lich su, nho noi chuyen chien su Do Thai ma tranh bi cha danh don, giao tiep voi vi su chua Giac Nguyen (Thay Chua Lun) va cu si Pham Van Ky (mot nguoi ba con trong ho, ong cua GS Pham Quoc Kiet, ENS Paris), mua cuon Thanh Kinh o nha sach Hoa Binh de doc, muon sach ve Do Thai o Vien Khao Co tren duong Le Thanh Ton va lien lac voi Tel Aviv de xin tai lieu ve Do Thai de viet ve quoc gia nay (nhat bao Anh Sang- 1967),  duoc chua Jesus cho thay trong giac mong (03 lan o Viet Nam va 01 lan trong trai ty nan Palawan), tho vua Quang Trung, dung cham cuu tri binh…deu la dang goi can ma thoi. 

****

          Bai viet ngan ngui nay duoc viet voi va nen con thieu sot mot so chi tiet khac.  Hay tam xem nhu day du, co sot nhung khong sai de nguoi doc chiem nghiem va cac than huu hieu phan nao vi sao toi van yeu cau cham ngon Do Thai:  

Ai khong tin vao phep la la thieu thuc te.

          Toi viet bai nay de kinh tang:

-     tat ca nhung nguoi co ten trong bai

-     huong hon Giao Su Chau Long, Giao Su Phan Van Hue, ong Phan Van Trang, chi Nguyen Kim Lieng, anh Ta Ngoc Tuong…Giao Su Chau Long chung kien nguoi thanh nien an mac ky di doc 630 cau tho ma anh nghe tu Duc Quan The Am Bo Tat.  Ong Phan Van Trang la nguoi dau tien doc 630 cau Thanh Thi noi tren.

-     Anh Le Trong Buu, Nguyen Huu Cua va chi Kim Sa, Chi Tran Kiem Lien Nhu, Dang Ngoc Le Khanh, em Pham Thi Phuong, thi si Nguyen Hoan Nguyen.

          Van Su Lanh Trong Mot The Gioi An Lanh

          Hoa Binh chi den khi Tam moi nguoi duoc An Binh.

          

TÂM SỰ CỦA GÀ TÂY PHẠM ĐÌNH LÂN, F.A.B.I.

     Xin mời đọc  ...  nhân ngày Tạ Ơn tại Mỹ .

-----------------------------------------------
Envoyé le : Je, 23 Nov 2017 21:36
Sujet : Fwd: TÂM SỰ CỦA GÀ TÂY

Nhân mùa Tạ Ơn, mời đọc bài viết nói về dòng họ gà tây .

TÂM SỰ CỦA GÀ TÂY 

PHẠM ĐÌNH LÂN, F.A.B.I.

Từ khi tiếp xúc với người Pháp vào hậu bán thế kỷ XIX người Việt mới biết dòng họ chúng tôi, một loài cầm vũ to lớn hoàn toàn xa lạ với họ. Họ gọi chúng tôi là Gà Tây nghĩa là gà từ Pháp đem qua.

Chúng tôi không biết anh Phượng (Hoàng), chị Loan to lớn và đẹp đẽ như thế nào chỉ biết rằng trên mặt đất hiện nay chỉ có Gà Tây chúng tôi và tộc Khổng Tước là loài cầm vũ to lớn biết xòe đuôi nhảy múa và ca hát vang dội.

Gà Tây chúng tôi và các anh chị Khổng Tước (Công) đều cùng gia đình Phasianidae.

Tên khoa học của các anh chị Khổng Tước là Pavo critatus.

Tên khoa học của Gà Tây chúng tôi là Meleagris gallopavo và Meleagris ocellata.

Quê hương gốc của chi tộc Meleagris gallopavo thuần hóa nuôi trong các nông trại hay sống hoang dã trong rừng lá Bắc Mỹ và Mễ Tây Cơ.

Chi tộc Meleagris ocellata gốc ở bán đảo Yucatan, đông nam Mễ Tây Cơ.

Người Âu Châu mới biết Gà Tây chúng tôi vào thế kỷ XVI sau khi các nhà chinh phục Tây Ban Nha đem dòng họ chúng tôi từ lục địa Mỹ Châu về Tây Ban Nha và quảng bá khắp lục địa Âu Châu. Người Việt Nam biết chúng tôi vào cuối thế kỷ XIX. Có sự ngộ nhận của các thương nhân người Anh về hình dạng và nguồn gốc giữa Gà Tây chúng tôi với một loài chim Guinea. Các thương nhân này giao dịch với các quốc gia ở miền đông Địa Trung Hải thời đế quốc Ottoman nên họ gọi tiền nhân chúng tôi là Turkey bird, điểu tộc Thổ Nhĩ Kỳ. Từ đó người Anh gọi dòng họ chúng tôi là Turkey, tên của xứ Thổ Nhĩ Kỳ. Theo ngôn ngữ Thổ Nhĩ Kỳ Turkey có nghĩa là Ấn Độ!

Người Do Thái gọi chúng tôi là Tarnagol rodu tức là Gà Ấn Độ.

Người Pháp gọi Gà Tây nữ là Dinde (Dinde âm từ d’Inde: từ Ấn Độ) và Gà Tây nam là Dindon hay Coq d’Inde : Gà trống Ấn Độ. Ở điểm này có thể người ta lẫn lộn về chữ ‘Indian’ với hai nghĩa khác nhau:

1. Indians là người Ấn Độ tức Hindus ở xứ India mà người Pháp gọi là Inde tức East Indies

2. Indians chỉ người Da Đỏ ở Mỹ Châu do sự hiểu lầm của Christopher Columbus khi đặt chân lên Tân Lục địa nhưng vẫn tưởng mình đã đến Ấn Độ nên gọi những người mà ông gặp là Indians (người Ấn Độ). Đó là vùng West Indies (Tây Ấn) không có liên hệ địa lý, chủng tộc hay tôn giáo gì với Ấn Độ cả.

Người Mã Lai cho rằng Gà Tây gốc ở Hòa Lan nên gọi đó là Gà Hòa Lan như người Việt Nam tưởng đó là gà gốc ở Pháp (Tây) vậy. Đúng hay sai tùy theo cách nhìn của mỗi dân tộc trước một vật mới lạ. Người Trung Hoa há không gọi trái cà chua (cà to- mat) là Tây Hồng Quả (Xihonggua)?

Về hình hài Gà Tây chúng tôi giống Khổng Tước. Gà Tây nam to lớn và đẹp hơn Gà Tây nữ. Đặc điểm này cũng được tìm thấy nơi dòng Khổng Tước. Gà Tây nam và Khổng Tước nam đều có đuôi dài tựa như cái quạt to khi xòe ra. Khổng Tước nam ăn mặc đẹp đẽ, sặc sỡ và sang trọng hơn Gà Tây nam chúng tôi nhiều. Gà Tây nam chúng tôi chỉ mặc quần áo đen có vài chấm trắng chớ không có màu sắc xanh, vàng lấp lánh như quần áo rực rỡ của anh chị Khổng Tước, những người bà con sang trọng và quí phái của gia đình Phasianidae chúng tôi. ở Ohio người ta nuôi Gà Tây ăn mặc quần áo trắng toát. Hàng năm người ta tuyển một Gà Tây nam trắng toát này để gởi lên thủ đô Washington cho tổng thống Hoa Ky cử hành Lễ Tạ Ơn. Phần lớn các anh Gà Tây được ‘tiến cung’ đều chết vinh quang trong nhà bếp của tòa Bạch Ốc. Cũng có khi anh Gà Tây ‘tiến cung’ này được sự khoan hồng của tổng thống.

Gà Tây nuôi trong nông trại mập mạp, nặng cân nên không bay được. Gà Tây rừng có tuổi thọ từ 3 đến 4 tuổi. Họ biết bay để ngủ trên cành cây cao ban đêm. Sự dinh dưỡng trong trạng thái hoang dã không đầy đủ. Họ ăn các loại hột, trái cây, trái xồi, côn trùng, loài bò sát v.v. Họ thường xuyên bị đe dọa bởi rắn, chồn cáo, chó sói v.v. Kẻ thù đáng sợ của các anh chị này là các thợ săn. Ngày nay Gà Tây rừng hầu như không còn bao nhiêu ở Hoa Kỳ.

Gà Tây nam, nữ 08 tháng tuổi thì bắt đầu làm công tác truyền giống để sinh sản. Vào mùa bắt cặp Gà Tây nam dùng thuật khiêu vũ bằng cách xòe đuôi và thét to để gọi tình. Tiếng kêu gọi tình của Gà Tây nam rất to đến nỗi ở cách xa cả cây số vẫn nghe được. Gà Tây nữ sinh từ 10 đến 18 trứng. Trứng ấp 30 ngày mới nở. Ngày nay, vì nhu cầu cần nhiều thịt dòng họ Meleagris chúng tôi, các nhà chăn nuôi ở Âu- Mỹ không cần sự hiện diện của các Gà Tây nam trong công tác truyền tử lưu tôn. Đa số các anh ấy bị lưu đày sang nước khác hay sớm được đưa vào các lò sát sinh để ‘được giải thoát’. Người ta chỉ giữ vài anh Gà Tây khỏe mạnh để lấy tinh trùng để thụ thai nhân tạo (artificial insemination) cho các Gà Tây nữ. Phương pháp này cướp quyền truyền giống và lạc thú nam- nữ của dòng họ Meleagris chúng tôi nhưng có lợi cho loài người vì đảm bảo các trứng đều có tròng và nở ra Gà Tây con đông đảo hầu đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của loài người. Một chị Gà Tây có thể có từ 100 đến 120 con. Nhiệm vụ của các chị ấy là đẻ trứng mà thôi. Việc ấp trứng có máy ấp đảm nhận.

Gà Tây cân nặng từ 3 ki-lô đến 12 ki-lô thì được bán ra thị trường. Gà Tây trưởng thành cao lối 65 cm, dài 1m tính cả đuôi. Hai cánh xòe ra lối 1.5 m.

Gà Tây nam có màu sắc hơn Gà Tây nữ.. Cổ Gà Tây nam dài, có tích đỏ. Màu da cổ thay đổi từ xám, xanh, trắng đến đỏ. Da cổ đỏ khi Gà Tây nam xung động hay buồn giận chuyện gì.

Trong trạng thái hoang dã xã hội Gà Tây là xã hội đa thê. Các anh Gà Tây không có trách nhiệm và bổn phận gì khi các chị Gà Tây đẻ trứng và ấp trứng. Khi trứng nở ra con, các chị Gà Tây phải chăm sóc và dạy dỗ con cho đến khi chúng có thể tự túc trong việc mưu sinh và tự bảo vệ mình.

Gà Tây được nuôi trong các trại chăn nuôi sống gò bó trên một không gian chật hẹp nhưng đầy đủ tiện nghi. Nào là đèn điện sáng choang. Nào là nước lọc tinh khiết. Các anh chị được bảo vệ sức khỏe đầy đủ để ngăn ngừa bị trái hay bị cảm cúm. Người ta cho chúng tôi ăn thức ăn vừa ngon vừa bổ dưỡng. Họ không sợ chúng tôi bị dị dạng béo phì. Ngày nào cũng có người đến dọn dẹp phòng của chúng tôi, châm nước cho chúng tôi uống, cho chúng tôi uống thuốc để ngừa bịnh và chữa bịnh. Mấy anh Khuyển phải canh gác cho chúng tôi ngủ. Bọn Chồn cáo không dám lân la gần nơi chúng tôi sống. Nhưng cuộc đời nào phải là bức tranh nhung lụa. Khi chúng tôi ăn 45 ki-lô thực phẩm thì có anh, chị Gà Tây cân nặng 10 ki- lô thịt kể cả lông. Có anh, chị cân nặng đến 15 ki- lô. Đó là lúc chúng tôi được đưa lên xe chở đến lò sát sinh. Vì vậy đừng hỏi về tuổi thọ của chúng tôi. Nói một cách dễ hiểu chúng tôi khó sống sau khi ăn hết 45 ki- lô thực phẩm mà loài người ban cho chúng tôi.

Gà Tây sống hoang dã thiếu thốn mọi mặt: ăn uống thiếu thốn, thiếu chất dinh dưỡng; thiếu thuốc men; không ai chăm sóc; thiếu mọi tiện nghi vật chất; ăn uống không đảm bảo vệ sinh; tối phải ngủ trên cây bỏ con cái ngủ dưới đất bị rắn rít, chồn cáo, chó sói...không ngừng đe dọa. Các anh chị ấy có đôi chân và cánh khỏe để chiến đấu và thoát hiểm trong quá trình đấu tranh sinh tồn trong rừng xanh. Địa bàn sống của họ không có ranh giới. Họ có thể di chuyển bao xa cũng được. Họ có thể chết vì rắn, chồn cáo, chó sói, gấu...trong trường hợp kém may mắn nào đó. Ngoài ra họ không biết gì về tuổi thọ của họ trong khi chúng tôi biết được ngày loài người hành quyết chúng tôi. Đó là lúc chúng tôi ăn hết 45 ki- lô thực phẩm của họ.

Tuổi thọ lý tưởng của các anh chị Gà Tây rừng là 03 hay 04 tuổi. Quí vị cho là quá ngắn ngủi chăng? Tuổi thọ của chúng tôi thực sự ngắn hơn tuổi thọ của các anh chị Gà Tây rừng rất nhiều. Dù là Gà Tây rừng hay Gà Tây nuôi trong trại dòng họ Meleagris chúng tôi đều là nạn nhân của loài người. Các anh chị Gà Tây rừng bị các thợ săn của loài người bắn giết vô tội và để khoe tài thiện xạ của mình đến nỗi bây giờ phải báo động Gà Tây rừng hầu như tuyệt chủng!! Không tuyệt chủng sao được? Địa bàn sống của họ càng ngày càng thu hẹp khiến họ càng sống gần với kẻ thù của họ nhiều hơn. Các chị Gà Tây rừng sinh sản khó khăn. Họ gục ngã vì thời tiết băng giá, mưa sa bão táp, bịnh tật, vì chồn cáo, chó sói, vì các thợ săn của loài người.

Người Âu- Mỹ nuôi và ăn thịt dòng họ chúng tôi nhiều hơn người Á Châu và Phi Châu. Dòng họ chúng tôi rất khó nuôi vừa tốn kém thức ăn bổ dưỡng vừa mất thì giờ chăm sóc sức khoẻ của chúng tôi. Theo số thống kê, năm 2014 thế giới sản xuất 5,63 triệu tấn thịt Gà Tây. Hoa Kỳ sản xuất gần 50% tổng số thịt ghi trên tức 2.65 triệu tấn lớn hơn tổng số thịt Gà Tây của toàn lục địa Âu Châu: 1.92 triệu tấn. Mức sản xuất thịt Gà Tây ở lục địa Á Châu là 0.11 triệu tấn so với 0.12 triệu tấn trên lục địa Phi Châu.

Các nước Âu- Mỹ theo đạo Christ ăn thịt Gà Tây vào những ngày Lễ Tạ Ơn (Thanksgiving) và Lễ Giáng Sinh (Christmas) hàng năm. Vì vậy ở Việt Nam các trại chăn nuôi Gà Tây được tìm thấy ở những nơi có nhiều tín đồ Thiên Chúa Giáo. Người Việt Nam dùng thịt Gà Tây chúng tôi để nấu cà ri. Họ thích nấu cà ri bằng thịt Gà Tây nam có tích đỏ lòng thòng trên cổ. Trong những bữa ăn đêm Giáng Sinh người ta thường ăn Gà Tây quay.. Ở Việt Nam không có đủ phương tiện quay gà to lớn người ta phải nhờ các lò quay heo ướp, tẫm và quay trong lò quay heo. Người Âu- Mỹ ăn Gà Tây quay hay hầm. Gà Tây được tẫm gia vị, nước cam vắt và dồi đủ các loại hột trước khi quay hay hầm để ăn trong ngày Lễ Tạ Ơn. Người Việt Nam là giống người đến Hoa Kỳ chậm trễ nhất so với các sắc dân khác trên thế giới (1975). Họ có vẻ xa lạ với những ngày truyền thống và thức ăn ở Hoa Kỳ. Họ gọi ngày Thanksgiving là Lễ Gà Tây vì vào ngày đó người ta ăn Gà Tây. Quí vị biết không, vào ngày Giáng Sinh năm 2009 riêng nước Anh đã giết gần 8 triệu dòng họ Meleagris của chúng tôi.

Loài người nghiên cứu về dòng họ chúng tôi kỹ lắm. Họ nói trong 100 grams thịt của dòng họ Meleagrischúng tôi có:

- 24.6 mg protein 

- 10mg Ca, 28 mg Mg 

- 206 mg Ph 

- 293 mg K 

- 49 mg muoi

- 1.2 mg Zinc v.v.

Bổ dưỡng như vậy hèn gì họ không gia tăng sản xuất thịt Gà Tây sao được? Mỗi năm trị giá thịt Gà Tây ở Hoa Kỳ xê dịch từ 5 đến 10 tỷ Mỹ kim.

Người ta dùng thịt Gà Tây nghiền nhuyễn để làm ham hay lát mỏng để làm bacon thịt Gà Tây. 

Loài người hay nói:

Đói cho sạch, 

Rách cho thơm.

Chúng tôi, hậu duệ của Gà Tây dòng Meleagris, không biết làm sao rách mà thơm được.. Chúng tôi phải kiếm người Việt Nam để học hỏi về chuyện này. 

Gà Tây chúng tôi mạnh dạn nói rằng dòng họ Meleagris chúng tôi:

Sống phong trần

Chết thơm tho.

Phong trần vì từ ngày mới nở thành Gà Tây con cho đến khi chết chúng tôi chỉ có một bộ đồ. Khi chết loài người tẫm vào người chúng tôi nào là hành, tiêu, tỏi, ớt, bột ngũ vị hương. Cám ơn mấy anh chị Hành, Tỏi, Tiêu, Ớt. Khi còn sống chúng tôi mổ phá các anh chị vậy mà các anh chị không oán hận chúng tôi. Khi chúng tôi chết các anh chị không rời chúng tôi một gang tấc lại còn rủ thêm vài anh chị xa lạ từ bên Tàu qua để đưa tiễn chúng tôi. Đó là các anh chị:

- Hồi hương Illicium verum

- Quế Cinnamomum zeylanicum 

- Hồ tiêu mộc Tứ Xuyên (Sichuan) Zanthoxylum simulans

- hột thì là Anethum graveolens 

- đinh hương Eugenia aromatica.

Giới giang hồ nấu nướng ở Việt Nam gọi họ là NGŨ VỊ HƯƠNG một cách kính trọng.

Theo chân người Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha chúng tôi đến Âu Châu và được dân chúng địa phương tiếp đón nồng hậu. Khi họ giết dòng họ chúng tôi để mừng ngày Giáng Sinh họ trân trọng ướp xác chúng tôi bằng những loại hương liệu miền Địa Trung Hải như:

- hương thảo (rosemary) Rosmarinus officinalis

- nguyệt quế Địa Trung Hải Laurus nobilis 

- thì là Ba Tư Carum carvi 

- có cà ri Trigonella foenum- graecum 

- rau húng Địa Trung Hải Thymus vulgaris.

Gà Tây chúng tôi được sự an ủi tiêu cực vào giây phút cuối cùng của cuộc đời ngắn ngủi của mình dẫu biết rằng loài người quí vị vì quí vị chớ có phải vì Gà Tây chúng tôi đâu. Quí vị càng vui, dòng họ Meleagris chúng tôi càng buồn vì cảnh giết chóc hàng loạt bằng những phương tiện tinh vi của quí vị. Quí vị tranh đấu cho NHÂN QUYỀN. Chúng tôi không biết làm cách nào để bảo vệ THÚ QUYỀN nên đành phải chấp nhận định số mong manh của mình trong vũ trụ khắc ghi những định luậtt bất biến:

Khôn sống, dại chết.

Mạnh được, yếu thua.

Lý kẻ mạnh bao giờ cũng thắng

Chúc tập thể loài người một ngày Lễ Tạ Ơn và Giáng Sinh vui vẻ, an lành. Quí vị đừng ăn quá nhiều thịt của dòng tộc Meleagris chúng tôi để phải bị chứng bội thực và cũng đừng uống quá nhiều rượu để rút ngắn cuộc đời và sớm theo chúng tôi. Quí vị giết chúng tôi bằng dao bằng máy chém, lột lông chúng tôi bằng cách nhúng thân thể chúng tôi vào nước sôi hay lột lông chúng tôi bằng máy. Chúng tôi không than phiền chi cả vì 7 tỷ nhân loại có ai binh vực hay thương xót sự đau đớn nghiệt ngã của chúng tôi. Vậy chung tôi cũng xin quí vị đừng rên than khi bị bịnh rằng tại vì ăn thịt dòng họ chúng tôi mà quí vị phải đi nằm bịnh viện.

Cám ơn sự thông hiểu của quí vị

Trưởng tộc dòng Meleagris trên thế giới.