BAN TIN
THAN HUU
CHU TRUONG: PHAM DINH LAN
SO 71- 2015
TIN TUC
* De Pere Inconnu (Tu Nguoi Cha Vo Danh) la
tua de cua mot cuon sach tu thuat cua anh Pham Ngoc Lan xuat ban o Paris. Anh Pham Ngoc Lan la duoc si, giang nghiem
vien dai hoc Duoc Khoa Sai Gon. Anh co
cu nhan khoa hoc va la mot chuyen vien Informatique khi dinh cu o Phap. Ngoai ra anh con la mot nhac si Tay Ban Cam
va nha sang tac nhac duoc nhieu nguoi biet va ham mo qua youtube. Ban Tin Than Huu tran trong gioi thieu cung
cac than huu tac pham De Pere Inconnu
cua tac gia cung ten va cung ho voi toi va chuc cho tac pham dau tay cua anh
Pham Ngoc Lan duoc su don nhan nong nhiet cua doc gia Viet va Phap.
* Chi
Lien Nhu cho ra doi ba youtube ve Thien thoi nha Ly. Phat Giao cuc thinh duoi trieu nha Ly. Su Van Hanh la nguoi ung ho Ly Cong Uan len
ngoi sau khi Le Long Dinh tuc ‘Le Ngoa Trieu’ mat. Ly Cong Uan duoc su Ly Khanh Van nuoi duong
va giao duc trong chua. Tuong truyen
rang khi con nho Ly Cong Uan da co khau khi quan vuong. Mot hom ong bi su Ly Khanh Van quo phat vi
bieng hoc, ong khong ngan ngai dap lai rang:
Dem
nam chang dam ngay chan dui,
E so son ha xa tac xieu.
Dinh Bo Linh, Le Hoan, Ly
Cong Uan deu la ba quan nhan noi theo tu ngu ngay nay la ba tuong lanh. Dinh Bo Linh va Le Hoan mo coi cha. Ly Cong Uan khong co cha. Ca ba deu lan luot lam vua sang lap ba trieu
Dinh, Le (Tien Le) va Ly. Trong ba vi
vua sang lap vuong trieu tren, Ly Cong Uan co van hoa va dao duc cao hon hai vi
kia nho duoc giao duc trong chua. Vao
thoi bay gio nha chua chang nhung la noi tho Phat, truyen ba Phat Giao ma con
la trung tam van hoa, nghe thuat va y khoa.
Do la ly do cho thay vi sao Ly trieu keo dai 215 nam (1010- 1225) trong
khi Dinh trieu chi duoc 12 nam (968- 980) va nha Tien Le chi duoc 29 nam (980-
1009).
Thien duoc pho bien o nuoc ta vao the
ky XI . Thien duoc du nhap vao Nhat nam
1192 tuc sau Viet Nam gan hai the ky nhung Thien duoc quang ba sau rong trong
quan chung tren quan dao Phu Tang. Ngay
nay khi noi den Thien nguoi Tay Phuong lien tuong den Zen cua Nhat. Loi ich truoc mat cua Thien la tam yen tinh,
tri sang suot va suc khoe khang kien.
Neu ca mot dan toc duoc nhu the thi nang suat lam viec gia tang rat
cao. Neu cong dong the gioi duoc nhu the
thi hoa binh the gioi duoc bao dam hon.
Nguoi va nguoi nhin nhau bang su cam thong, an lac va an hoa. Long tham lam, doc ac, hieu danh, hieu loi,
hien chien, hieu thang, hi, no, ai, o duoc che ngu. Cong dong the gioi duoc an vui thai hoa. Thien can duoc hieu theo nghia Meditation, su tinh tam, su tap trung tu
tuong, the duc tinh than de duoc quang ba va thuc hanh sau rong hon tren hoan
vu khong phan biet ton giao, chung toc hay qua khu lich su. Hoan nghinh sang kien nay cua chi Lien Nhu. Mong chi manh tien trong viec lam huu ich nay.
* Toi
yen tam khi duoc cac em To Hong Linh, Doan Van Uc , Phung Thi Thanh xac nhan
phan tam dung de bon day trau. Gia dinh
cua Linh va Uc o Hoc Mon co trong trau va co kinh nghiem ve viec lam co vuon
trau, u phan tam voi dau tam de bon vao day trau. Phung Thi Thanh la nguoi Ha Noi nhung co
chong o Ba Diem nen ngoai viec biet ben chong trong trau va co phu ben nha
chong trong viec cham soc trau con co nguoi quen nuoi tam. Toi co nghe viec dung phan tam de bon vao day
trau nhung khong tin lam vi toi chua muong tuong lam sao co du phan tam de bon
vao vuon trau? Vi o Viet Nam tu thap
nien 1960 ve sau cac nha may det bang khung cui da bi thay the bang nhung may
det nhap cang thi viec nuoi tam de lay to khong nghe ai noi den. Cam on su xac nhan cua ba thay thuoc To Hong
Linh, chuyen gia dien toan Doan Van Uc va dai gia Phung Thi Thanh.
* Doc
bai ve hoa Valentine Mai ngac nhien vi khong thay hoa hong. Doc gan het Mai moi thay mung vi da gap hoa
hong. O cho nay toi moi thay Nguyen Thi
Mai phan ung rat dung luc vi nguong mo hoa hong nhu muon ngan nguoi nguong mo
khac. Toi co chut thien vi nen cho hoa
danh danh len hang dau chi vi Viet Nam co hoa nay trong khi nhan loai dau co
chap nhan hoa danh danh la hoa duoc yeu chuong nhat dau! Thanh that ma noi, toi lo viet den quen hoa
hong! Nguoi doc bai nay va nhac toi la
chi Dang Ngoc Le Khanh nen toi moi bo tuc hoa hong o phan cuoi cua bai la vay
do! Thanh Duong thich tat ca cac loai
hoa. Do la cai nhin ve tham my va nghe
thuat cua mot nu van thi si vay.
* Cam
on:
- chi
Lien Nhu ve cac loai mai o Phi Chau
- co
giao Phan Kim Ngoc ve cac loai mai co nhieu canh va nhieu lop o Viet Nam ngay
nay
- ba
thay thuoc Lam Thi Phuong ve day to hong, chum goi (tam goi) va Lap Mai (La
Mei), mot loai mai co hoa to mau vang va co nhieu canh va nhieu lop mau vang
khong giong voi mai Ochna harmandii o
mien Nam.
- thi
nhac si Lu Phuong tuc Pham Van Lam ve nhung hinh anh Quang Tri, Hue, Hau
Nghia. Canh cu, nguoi xua gio day da
mat. Manh dat thieng cua dan toc minh trai qua qua nhieu con bi cuc bao gio moi
duoc hoi thai lai? Bo may Troi (Thien
Co- Machine celeste) dang chuyen
dong?
* Dai phu Nguyen Dang Cung co goi y ve an cach
nao ngon: mon an ngon? nguoi an doi va them mon an va duoc an mon do? moi truong an? nguoi an ben canh? Kho tra loi qua Cung oi! Dieu chac chan la an ngon va nhai ngau nghien
khi bi doi la an dau cua su an ngon. Con
an theo nghi le trieu dinh hay quoc khach thi chac khong ngon lam dau. An ngon chac phai an nhu Hercules hay it ra
an ngon lanh nhu nguoi Nhat an mi, hup nuoc
manh den noi nguoi o cach do 50 m cung nghe; nguoi Trieu Tien an kim chi
va nong dan Viet Nam an dua mam voi ot trai hay an duoi ga voi ca xuong! Ong ba ta co cau: Nam thuc nhu ho; nu thuc nhu mieu.
Cau nay chi dien dat cach an cua phai nam va phai nu ma thoi. Phai nam phai to suc manh cua phai nam khi an
uong de noi len suc khoe cua minh. Phai
nu phai an nhu meo de lam noi bat su duyen dang, diu dang cua nu phai. Nhung do chi la quan niem co xua trong xa hoi
Khong giao. O phuong Tay bay gio phu nu
lam vo si, do vat (wrestler), da banh, lai xe truck, cam sung danh giac...Co
nguoi len den tuong 04 sao. Cac vi nay
lao luc cuc kho ma ‘nu thuc nhu mieu’ chac khong chiu noi roi.
VAI CHUYEN QUANH TA
Xin
Mot Loi Giai Thich
O Viet Nam nguoi o dong noi thich an
ca nuoc ngot. Nguoi o mien duyen hai
thich an ca bien tuc ca nuoc man. Do la
thoi quen dua vao thuy san dia phuong.
Trong dong noi chi co ca nuoc ngot.
O mien duyen hai chi co ca nuoc man (ca bien). Ca bien to lon hon ca nuoc ngot.
Tai sao co nhieu nguoi khong an loai
thuy san khong co vay nhu luon, ca tre, ca tre phi, ca dua...? Thit doc? Nhung loai ca ay an vat hoi
thoi? Tai sao cac thay bua khong an ca
khong vay, luon, ech, rau om...?
Nguoi mien Nam thuong noi:
Doc nhu vit Xiem lai.
Doc nhu ba ba, cua dinh.
Dieu do co dung khong? Neu dung dua tren co so khoa hoc va ly luan
nao?
Nguoi ta cho rang thit heo va (tren da
lung co nhieu va den ben canh nhung va trang), bo va, ca bong doc. Loai heo va va bo va o Hoa Ky rat nhieu. Thit heo va thit bo ban o cac cua tiem deu co
thit heo va va bo va nhung khong thay ai trung doc. Chuyen don gian la nguoi mua lan nguoi ban
deu khong biet thit bay ban trong tiem la thit bo hay heo thuan mot mau hay thit
cua heo va, bo va. Voi su tien bo trong
nganh chan nuoi, de co nhieu thit va sua, nguoi ta chung cac giong thu bang thu
thai nhan tao de co heo con hay bo con manh va co trong luong cao. Bo con hay heo con nay co the co hai hay ba
mau khac nhau tuc la co nhieu va. Nhung
chua thay nguoi tieu thu bi trung doc ngoai tru truong hop an thit heo hay thit
bo bi binh nhu da xay ra trong nhung nam vua qua.
Van
Chua Hieu Tai Sao
Con voi, bo, trau, ngua deu an co
nhung van map map, to lon va co suc manh de keo cay, keo xe, cho hang hoa nang
trong khi con su tu, cop, beo, gau an thit va co suc manh de vat nga va giet
chet nhung con thu khac cho khong co suc manh de keo xe hay chuyen cho hang
hoa. Co khong co nhieu chat dinh duong
bang thit.
Co phai chang con voi, bo, trau ngua
tien dinh xuat hien tren dia cau de phu giup loai nguoi va bi loai nguoi doi xu
khong may tot dep khi suc khoe tan lun?
Con su tu, cop, beo, gau xuat hien
tren mat dat de hu doa muon loai bang nanh vuot va ham rang ben nhon va ban
nang hung tan cua chung. Tranh anh cua
chung duoc trung bay khap noi nhu la bieu tuong cua suc manh va su uy
dung. Ngay o tu trong cac so thu chung
cung duoc huong che do y te va am thuc hon mot nguoi co doi song trung binh
trong xa hoi loai nguoi. Hai cach doi xu
tren phan anh tam ly mau thuan cua nhan loai: khinh thuong va ha hiep ke phuc
vu va lam dieu huu ich cho minh va ton sung ke hu doa minh bang suc manh cua
nanh vuot?
La dong vat an co tai sao thit bo,
thit trau, thit nai, thit de, thit truu ngon hon thit voi va duoc ua thich hon
thit ngua? Neu thit voi ngon thi lam sao
co du thit de cung cap cho nguoi tieu thu?
Nguoi ta vao rung san voi khong phai de lay thit, da ma de lay nga. Nguoi Viet Nam khong an thit ngua vi cho rang
thit ngua co phong. Nhu vay thit ngua bo
hon thit bo va thit trau nen moi co nhieu ‘phong’. Thuc te nguoi ta khong an thit ngua vi ngua
rat hiem o nuoc ta. Nhung khi ngua gia
yeu va chet nguoi ta xe thit hay chon cat no nhu mot su nho on no da phuc vu
cho minh? Te giac va ha ma la thu to lon
va manh.
Chung an co. Chung giup ich gi
cho loai nguoi ngoai chiec doc sung te giac?
Su tu, cop, beo, gau an thit song co
nhieu chat dinh duong nhung khong nghe ai khen thit cop, thit su tu, thit beo,
thit gau ngon! Trai lai khap the gioi
nguoi ta khen tinh bo duong va ngon mieng cua thit bo trong cac mon bo bip-
tet, thit bo bam hamburger, bo kho,
pho tai, bo vo vien, bo nuong la lot, bo luc lac, be thui tuong gung, bo Kobe,
duong nhuc ham thuoc Bac, hay mon lamb
chop o cac nha hang Dia Trung Hai v.v.
****
Trong ngon ngu cua loai nguoi, ta co
cac mau xanh, trang, do, vang, den, tim, xam.
Moi mau co them chu ‘sam‘ hay ‘dam‘ va chu ‘nhat‘ de dien ta trung thuc
ve mau sac. Ve mau xanh co xanh da troi
(Thien thanh), xanh nuoc bien va xanh la cay.
Trong cac thuc an cua loai nguoi co du cac mau. Nhung mau xanh Blue la mau it duoc thay. Co le vi vay ma nguoi ta lam ra Blue cheese
de mau Blue co mat tren ban an?
Cung mau xanh la cay nhung khi nhin
vao rung thao moc chung ta thay khong co la cay nao giong nhau ca. Mau xanh cua la xoai khong giong mau xanh cua
la oi, la chuoi, la mang cut, la sau rieng, la nho v.v. Mau do cua hoa uat kim huong (tulip) khong
giong mau do cua bong giay o Viet Nam hay cua hoa hong.
Vi ngot cua trai xoai khong giong vi
ngot cua duong, mat ong, cua trai mit, trai oi chin, trai sa-bo- che (sapot).
Vi chua cua trai chum ruot khong giong
vi chua cua khe, trai coc, trai chanh, vi chua cua giam.
Vi chat cua trai oi non khong giong
voi vi chat cua bong mit, vi chat cua trai chuoi chat.
****
Tu khi loai nguoi xuat hien tren trai
dat ta thay cach cau tao cua nguoi nguyen thuy va con nguoi ngay nay dai cuong
cung nhu nhau: hai tai, hai mat, mot mui voi hai lo, mot mieng, hai tay, hai
chan. Moi ban tay co 05 ngon; moi ban
chan cung co 05 ngon...Nam that khieu; nu cuu khieu v.v. Nguoi nguyen thuy co rau toc ram rap de chiu
lanh vao mua dong khi loai nguoi chua biet may mac. Rang cua ho rat manh vi ho phai an tuoi nuot
song vi chua biet tao ra lua. Tay chan
cua ho phai o de va manh de chong thu du song can ke ben ho. Hinh hai con nguoi tro nen thanh tu khi con
nguoi co chu viet, triet ly, ton giao.
Su yeu thich CHAN, THIEN, MY phat trien trong cong dong loai nguoi. Quanh con nguoi bao phu nhieu dieu bi
an. Cac chu de tam thuong quanh loai
nguoi khong co nhung loi giai dap. Tai
sao co Nam va Nu? Tai sao co tinh
yeu? Tinh yeu la gi ma tu co chi kim
loai nguoi van noi mai khong ngung tu khi co chu viet, co ngon ngu va co truong
hoc ma khong co truong hop nao giong truong hop nao ca. Cai gi tao ra ve dep va su duyen dang day
quyen ru cua nguoi nam va nguoi nu? (mat? mat <eyes>, mui?, mieng?,
rang?, tai? tu chi? v.v.). Cai gi tao ra
su thanh cao, su de hen cua con nguoi?
(loi noi? hanh dong cao thuong? hoc vi? dia vi xa hoi? huu san? vo san?
v.v.). Ai dinh phan so cua con
nguoi? Co phai tanh tinh cua con cai la
su di truyen cua cha va me ma ra? Tai
sao co truong hop ho phu sinh ho tu? va
cung co truong hop ho phu sinh khuyen tu?
Con cua dai van hao Victor Hugo co phai la van thi si loi lac nhu ong khong? Tai sao co canh vo chong cu sinh con
Tien? Tai sao nhung ba me my nu sinh con
dep nhung khong dep tron ven ve dep cua
ba me? Tren 7 ty nhan loai khong co
nguoi nao co chi tay chi chan giong nhau.
Khong nguoi nao co tuong mao, tieng noi va chu viet giong nhau.
****
Van vat tren doi deu co nhan va
qua. Chiec phi co ra doi do nhung thi
nghiem thanh cong cua anh em Wright ma ra.
Con con nguoi, thu vat, cay co dau tien do dau ma co? Ai sap dat dinh so cua nguoi, dong vat va
thao moc? Trong qua trinh song nguoi,
dong vat, cay co deu trai qua sinh, lao,
binh, tu. Noi den day toi thay bo
may hanh chanh Thien Dinh lam viec ghe gom qua.
Nao la lam sao cho cac hanh tinh quay ma khong bi tai nan. Trai dat quay ma khong lam sap cau, gay duong. Nguoi ta khong va cham vao nhau de sinh su
cai va gau o. Mat troi toa sang ban
ngay. Mat trang toa sang ban dem. Mua nao co nhung net dac trung cua mua
ay. Toi muon biet vi nao trong coi viec
sinh lao binh, tu cho NGUOI, DONG VAT va CAY CO. Ngay A co mot so nguoi duoc sinh ra; mot so
dong vat chao doi; mot so hot trai cay nay mam moc len khoi mat dat. Ngay B co mot so nguoi, dong vat va cay co
tro nen gia nua. Ngay C co mot so nguoi,
dong vat, thao moc bi binh hom hem. Ngay
D co mot so nguoi, dong vat, cay co gia tu su song sau khi bi binh tat day vo
v.v. Nhung khong phai luc nao NGUOI,
DONG VAT, CAY CO cung chet vi tuoi gia va binh tat. Nguoi co the chet tran, chet vi ruou, ma tuy,
co bac, bi cuop hay tai nan v.v. Dong
vat co the chet vi bi dong vat khac can chet de an thit, bi tho san giet, bi
tai nan xe co vi khong quen anh sang phat xuat tu anh den xe co cua loai nguoi
v.v. Thao moc co the chet vi su lan dat
cua loai nguoi, sam set danh trung cay khien cay bi chet kho, bom dan cua loai
nguoi thieu huy v.v. Mot ngay phai giai
quyet hang ty ho so SINH, LAO, BINH, TU cua 07 ty nhan loai, vai ngan ty dong
vat thuoc du cac loai song tren mat dat, duoi long dat, duoi nuoc, tren khong
trung, tren cac canh cay voi voc dang lon, be khac nhau tu voi, dai bang den vi
trung va vai ty thao moc tu cay co thu to lon den chum goi, nam, rong reu. Viec can nhac cong toi cua nguoi, dong vat va
thuc vat de co su thuong phat quang minh hang ngay, hang gio, hang phut , hang
giay cung la van de nhieu khe vi phai lam the nao dam bao su cong bang gan nhu
tuyet doi. Noi den dau su to mo cua toi
di theo den do. Toi tu hoi ai dac trach
nhung chuyen bao la noi tren? Trong
trach ay do ai bo nhiem? Ai ghi cong toi
cua muon loai trong vu tru? Ho so ay luu
tru o dau? Noi do rong lon den dau? Bao lau ho so moi bi huy?
Nhung cau hoi lam cam cua toi lam cho
toi tham met va ngu mot giac ngon lanh vi khong tra loi duoc cau nao do chinh
minh dat ra. Toi khong ngan ngai nho ban
doc tra loi de toi ghi lai cho doi sau hoc hoi, dieu chinh hay bo tuc them de
co mot vu tru an lanh noi co NGUOI sang tao va chi huy van vat.
Dau
Thang Tu va Cuoi Thang Tu
Mien Nam Viet Nam chay dai tu vi tuyen
17 den mui Ca Mau mang quoc hieu Viet Nam Cong Hoa sau khi Hien Phap duoc ban
hanh nam 1956. Ngay 26-10, ngay ban hanh
Hien Phap, duoc chon lam ngay Quoc Khanh cua Viet Nam Cong Hoa.
Sau cuoc dao chanh cua quan doi lat do
tong thong Ngo Dinh Diem, ngay dao chanh 01-11- 1963 tro thanh ngay Quoc Khanh
o mien Nam Viet Nam. Quoc hieu Viet Nam
Cong Hoa van con.
Neu lay ngay 26-10-1956 la ngay khai
sinh nen Cong Hoa o mien Nam Viet Nam thi nen de nhat Cong Hoa keo dai tu ngay
26-10-1956 (khong ke thoi gian ong Ngo Dinh Diem lam thu tuong tu ngay
07-07-1954 den ngay to chuc trung cau dan y lat do quoc truong Bao Dai
23-10-1955 cong voi thoi gian chuan tiep tu ngay 23-10-1955 den ngay ban hanh
Hien Phap) den ngay 01-11-1963.
Tinh hinh mien Nam Viet Nam sau ngay
dao chanh nam 1963 danh dau bang nhung bat on chanh tri: bieu tinh Phat Giao,
dao chanh (chinh ly 30-01-1964; dao chanh
13-09-1964 <tuong Duong Van Duc va Lam Van Phat>; cac tuong tre
<Nguyen Cao Ky, Nguyen Chanh Thi...> lat do noi cac Tran Van Huong va
giai tan Thuong Hoi Dong Quoc Gia <20-10-1964>; dao chanh do dai ta Pham
Ngoc Thao va Nguyen Bao Kiem cam dau <19-02- 1965>). Su huc hac giua quoc truong Phan Khac Suu va
thu tuong Phan Huy Quat dan den viec nam chanh quyen cua quan doi vao ngay
19-06-1965. Trung tuong Nguyen Van Thieu
la chu tich Uy Ban Lanh Dao Quoc Gia (quoc truong); thieu tuong Khong Quan
Nguyen Cao Ky la chu tich Uy Ban Hanh Phap Trung Uong (thu tuong). Den ngay 11-09-1966 mien Nam Viet Nam moi to
chuc bau cu Quoc Hoi Lap Hien.
Ngay 01-04- 1967 Hien Phap duoc ban
hanh voi 117 dieu khoan tieu bieu cho 117 vi dan bieu thoi bay gio. Hien phap 01-04-1967 khai sinh nen de nhi
Cong Hoa. De Nhi Cong Hoa keo dai tu
ngay 01-04-1967 den 30-04-1975 thi sup do hoan toan. Ba ngay lon cua De Nhi Cong Hoa ung vao ba
ngay lich su kha la lung:
- Ngay
19-06 la ngay Quan Luc VNCH. Nguoc dong
lich su do la ngay Waterloo (19-06-1815)>
De che do Napoleon I dai dien sup do.
- Ngay
01-04 la ngay ban hanh Hien Phap De Nhi Cong Hoa la ngay Poisson d’Avril
(April’s Fool Day) cua Phap.
- Ngay
30-04- 1945 la ngay Berlin that thu.